در زمان‌های گذشته، حمل وسایل اطفاء حریق کاری بسیار دشوار بود و آتش‌نشانان باید خود به‌تنهایی تمام وسایل و تجهیزات اطفاء حریق را جابه‌جا می‌کردند. باگذشت زمان و اختراع ماشین، قدمی بزرگ برای مأموران آتش‌نشانی برداشته شد. انواع ماشین آتش نشانی که امروزه وجود دارد، از قدرت بالایی برخوردار هستند؛ زیرا کشش این ماشین‌ها به حدی است که می‌توانند دستگاه‌ها و وسایل مهار آتش را حمل کنند. در این مقاله از مهار فایر انواع خودروهای آتش‌نشانی و تجهیزات آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
خودروی آتش‌نشانی چیست؟
پیش از آنکه بخواهیم وارد مبحث انواع ماشین آتش نشانی شویم، بهتر است با ماهیت این خودروها آشنا شوید. خودروی آتش نشانی به یک وسیله نقلیه گفته می‌شود که به‌عنوان دستگاه متحرک اطفا حریق عمل می‌کند. هدف مهم خودروهای آتش‌نشانی حمل آتش‌نشانان و تجهیزات مربوطه به آن است. برخی از ماشین های آتش نشانی دارای عملکردهای ویژه همانند اطفا وایلد فایر، نجات هواپیماهای ساقط شده و اطفا حریق هستند. گاهی ممکن است تجهیزات فنی برای عملیات نجات تکنیکال را نیز به همراه داشته باشند.
انواع ماشین آتش نشانی
انواع خودرو آتش نشانی در کشورمان با رنگ قرمز و آژیر خطرشان مشخص می‌شوند. انواع گوناگونی از این خودروها وجود دارد که بنا به شرایط و موقعیت آتش‌سوزی به محل عملیات اعزام می‌گردند. در ادامه، تعدادی از این ماشین‌ها و کاربرد آنها را معرفی می‌کنیم.
ماشین آتش نشانی سنتی
تقریباً همه افراد با این مدل از ماشین آشنایی دارند. این مدل از انواع ماشین آتش نشانی همان کامیون‌های معروفی هستند که دارای پمپ‌های قوی آب هستند و مکان مخصوص برای نگهداری ابزارآلات و نردبان نسبتاً بلند دارند. البته از نظر مکانیزم پمپ‌زنی آب این کامیون‌ها خود در انواع مختلفی دسته‌بندی می‌گردند؛ ولی در مجموع متداول‌ترین نوع آنها پمپ‌های فشار قوی آب است که آب را با فشار به سمت هدف پرتاب می‌کنند. از این کامیون‌ها در عملیات امداد و نجات در نقاط مختلف شهری و گاهی معابر تنگ استفاده می‌گردد. این خودروها باتوجه‌به امکاناتی که دارا هستند، قابلیت مهار آتش و نجات اشخاص که در طبقات فوقانی ساختمان گرفتار شده‌اند را دارند. از این خودروها اصولاً با عنوان خودرو نردبان بلند هم یاد می‌کنند. نردبان‌هایی که در عملیات اطفا حریق به کار برده می‌شود، مخصوص بوده و قابلیت بازشوندگی دارند.
انواع ماشین آتش نشانی فرماندهی
در صورت بروز حوادثی با دامنه آتش‌سوزی بیشتر، اصولاً از این نوع ماشین استفاده می‌شود. هماهنگی این گروه‌های عملیاتی برای غلبه بر حادثه، امری بسیار ضروری است. ماشین فرماندهی به کمک وسایل ارتباطی نقش مهمی را در هماهنگی نیروها ایفا می‌کند. به‌واسطه تعدد ماشین‌های آتش‌نشانی و آموزش‌های مختلفی که آتش‌نشان‌ها می‌بینند، تعداد زیادی نیرو و ماشین برای یک عملیات وارد عمل می‌شوند. در این زمان است که استفاده از ماشین فرماندهی بسیار پرکاربرد است. با استفاده از این خودروها هماهنگی بین نیروهای عملیاتی میسر می‌گردد.
خودرو اطفاء حریق فرودگاه
این نوع خودرو آتش نشانی اصولاً در فرودگاه و برای مقابله با خطرهای محتمل در باند فرودگاه طراحی شده است. این ماشین، دارای تانکر بزرگ ذخیره آب، تانکر ذخیره کف و شتاب بسیار بالا در مقایسه با دیگر ماشین‌های آتش نشانی معمولی است. انواع مختلفی از این ماشین‌ها با هدف‌های مختلف طراحی می‌شوند و کارایی بسیار زیادی در مقابله با حوادث آتش‌سوزی در فرودگاه‌ها دارند. به‌عنوان‌مثال، در صورتی که هواپیمایی نیاز به فرود اضطراری و بدون چرخ داشته باشد، این ماشین‌ها این قابلیت را دارند که تمام سطح باند فرود را از کف و انواع فوم آتش نشانی بپوشانند و در ادامه، آماده ارائه خدمات به‌منظور اطفا حریق احتمالی باشند. تانکر ذخیره آب و کف این ماشین بسیار بزرگ‌تر از ماشین‌های آتش‌نشانی شهری و عادی است.
انواع خوردو آتش نشانی با سکوی هیدرولیک
این ماشین‌ها دارای یک سکوی هیدرولیک هستند که این سکو به سه قسمت عقبی ماشین متصل می‌گردد و دارای قابلیت‌های گوناگونی است. این سکو دارای یک نردبان بلند و پمپ فشار قوی آب است. بازوی کمکی این سکو، دارای چند نقطه مشخص است که در این نقاط قابلیت تا شدن دارد و دسترسی به نقاط مختلف ساختمان را در زوایای مختلف آسان می‌کند. از این ماشین در مکان‌هایی که امکان واردشدن ماشین و تجهیزات اطفاء حریق به داخل کوچه‌های باریک وجود ندارد، استفاده می‌گردد.
ماشین مهار آتش صنعتی
خودروهای آتش‌نشانی که در محل برخی از کارخانه‌های پتروشیمی، صنایع و مواد شیمیایی واقع می‌شوند، دارای تانکرهای مخصوص، مواد خاموش‌کننده آب و کف، پودر خاموش‌کننده و گازکربنیک هستند. این خودروها به‌منظور مهار آتش‌سوزی‌ها طراحی می‌شوند که ممکن است در اثر عملیات شیمیایی یا در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی اتفاق بیفتد. معمولاً یکی از بهترین مهارکننده‌ها در این خودرو، پودرهای خاموش‌کننده هستند. همه ماشین‌ها به این ماده خاموش‌کننده مجهز هستند.
ماشین آتش‌نشانی تانکر آب
این نوع خودرو آتش‌نشانی نوع دیگری از خودروهای آتش نشانی است که وظیفه حمل تانکرهای آب را بر عهده دارد. این ماشین هیچ نوع پمپی نداشته و برای عملیات سنگین اطفا حریق که حجم آب خودروهای ارسالی برای مهار آتش کافی نیست، به محل ارسال می‌شود. گاهی پس از گزارش آتش‌سوزی، نیروها متوجه می‌شوند که وسعت آتش‌سوزی چقدر است و به میزان نیاز، خودروهای حمل تانکر آب را با خود می‌برند؛ اما گاهی بعد از اعزام به محل تازه متوجه وسعت آتش‌سوزی می‌شوند. در چنین مواقعی لازم است خیلی فوری تانکرهای آتش‌نشانی به محل ارسال گردند.
ماشین پیشرو
این مدل از انواع ماشین آتش نشانی، مهمترین و پرمصرف‌ترین وسیله برای مقابله اساسی با آتش‌سوزی محسوب می‌شوند. این خودرو دارای مخزن آب، پمپ آتش‌نشانی، تجهیزات هیدرولیکی، انواع تجهیزات آبرسانی، انواع هوزریل آتش نشانی و غیره است که در زمان اعزام به مأموریت‌ها در جلوی ناوگان خودروی حرکت کرده و گاهی فرمانده گروه مجهز آتش‌نشانی جهت هدایت عملیات در آن حضور دارد. این نوع خودروی آتش نشانی دارای دو کابین است و حامل آتش‌نشان‌هایی است که به محل آتش‌سوزی اعزام می‌شوند. این ماشین، در تمام ایستگاه‌های آتش‌نشانی تک منظوره که به ایستگاه‌های حریق معروف‌اند، یافت می‌شود و جزء اصلی‌ترین تجهیزات اطفا حریق است و از این نظر به خودروی آتش‌نشانی شهری معروف است.
ماشین پسرو
خودروی پس رو مانند خودروی پیشرو یک خودروی بزرگ است که دارای مخزن آب، پمپ و تجهیزات آبرسانی است. این خودرو تک‌کابین است؛ بنابراین ظرفیت مخزن آب آن از خودرو پیشرو بیشتر بوده و در آتش‌سوزی‌ها به‌عنوان تأمین‌کننده آب موردنیاز برای خاموش‌کردن آتش بسیار بااهمیت است.
انواع ماشین آتش نشانی پشتیبان
این خودرو شامل انواع بیل مکانیکی، لودر بابکت، جرثقیل، تانکرهای سوخت‌رسان، خودروی حامل کف و فوم، خودروی حامل تجهیزات تأمین روشنایی خودرو حمل دستگاه تنفسی، تریلی بالابر و نردبان‌ها است.
ماشین حامل نردبان
این گروه از خودروها جهت انجام عملیات آتش‌نشانی امداد و نجات در ارتفاع ساخته می‌شوند. ساختمان کلی آنها عبارت است از یک شاسی که نردبان کشویی و بالابر هیدرولیکی به روی آن نصب شده است. عملکرد اصلی نردبان چرخشی، فراهم‌کردن دسترس یا خروج آتش‌نشانان و قربانیان آتش‌سوزی در ارتفاعات بالا و یا پاشش آب به یک نقطه است که به‌خاطر ارتفاع زیادش خارج از دسترس است. امکان ایجاد بستری که از طریق آن بتوان کارهایی همانند تهویه یا تعمیرات اساسی را انجام داد نیز جزو وظایف آن است. خودروهای حامل نردبان، فاقد مخزن آب یا هر ماده خاموش‌کننده دیگر بوده؛ اما بعضی از انواع آنها پمپ آتش‌نشانی دارند.
ماشین اطفاء حریق لوله‌کشی
آتش نشانی لوله‌کشی نوعی وانت است که وزن آن نسبت به کامیون‌ها و خودروهای پیشرو و پسرو خیلی کمتر است. این خودرو قادر است که لوله‌های لازم برای آبرسانی از هیدرانت و تجهیزات مربوطه را تأمین کند. هیدرانت‌ها دارای منابع زیرزمینی هستند که در سطح شهر تعبیه می‌شوند. انواع ماشین آتش‌نشانی از جمله خودروی لوله‌کشی با اتصال هیدرانت‌ها به ماشین‌های پسرو و پیشرو در عملیات اطفای حریق نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.
انواع ماشین آتش نشانی ستادی
این خودرو ضمن استفاده روزمره فرماندهان آتش‌نشانی، این امکان را فراهم می‌کند تا فرمانده در حوادث نسبتاً شدید و مهم به‌سرعت در محل حادثه و صحنه عملیات حضور یابد. به همین خاطر، این ماشین از انواع سواری‌های قوی پر سرعت و ایمن در نظر گرفته می‌شود. همچنین مجهز به بیسیم آژیر و چراغ‌گردان است.
آمبولانس
در کشورهایی همانند ژاپن، خدمات پزشکی نیز توسط آتش‌نشان‌ها ارائه می‌گردد؛ بنابراین در سازمان آتش‌نشانی به‌منظور ارائه خدمات پزشکی، انواع آمبولانس مجهز با کارکنان‌های کارآزموده در نظر گرفته شده است. همچنین ازآنجاکه آتش‌نشانان هنگام عملیات اطفا حریق امداد و نجات و مقابله با حوادث گوناگون، در معرض انواع جراحت‌ها و آسیب‌ها قرار می‌گیرند، باید در صحنه حادثه به‌ویژه حوادث شدید و مهم، امکانات پزشکی هم مستقر گردد.
جمع‌بندی نهایی
انواع ماشین آتش نشانی یکی از حیاتی‌ترین تجهیزات ایمنی در دنیای امروزه شناخته می‌شود تا بتوانند در صورت بروز حوادث غیرمنتظره در کوتاه‌ترین زمان ممکن در محل حادثه حضور یابند و به یاری انسان بشتابند. انواع خودروهای آتش‌نشانی در عملیات اطفاء حریق به کار گرفته می‌شوند. این ماشین‌ها در انواع سبک‌وسنگین وجود دارند که حامل تجهیزات مختلفی برای مهار آتش و همچنین تجهیزاتی برای امداد و نجات هستند. در این نوشتار به مهمترین این خودروها و ظوایف آنها شاره کردیم. امیدواریم که این اطلاعات برایتان مفید واقع شود.
