کپسول آتش نشانی یک نوع دستگاه برای خاموش نمودن آتش است. این دستگاه اجزای مختلفی دارد که با توجه به نوع آتش، ترکیبات مختلفی همانند آب، پودر، گاز، گاز دی اکسید کربن و بیورسال را با فشار روی آتش می‌افکند و مهمترین نکته در استفاده از آنها شارژ انواع کپسول آتش نشانی در تهران در زمان مناسب است. یکی از انواع خاموش کننده‌های آتش، کپسول آتش نشانی هالوژنه است که در این مطلب قرار است نحوه کارکرد و موارد استفاده از آن را بیشتر توضیح دهیم.
کپسول آتش نشانی هالوژنه چیست؟
کپسول هالوژنه (Halogen Fire Extinguisher) یک نوع کپسول آتش‌نشانی است که برای خاموش کردن حریق‌ها استفاده می‌شود. این نوع کپسول از مواد شیمیایی با اجزایی از عناصر گروه هالوژن در ترکیب خود استفاده می‌کند. معمولاً از ژاپنیم، برمین، کلرین یا فلورین به عنوان هالوژن‌ها در ترکیبات این کپسول استفاده می‌شود. این کپسول‌ها غالباً در محیط‌هایی که حرارت یا اشعه آلفا، بتا، گاما یا اشعه ایکس ممکن است حرکات هسته‌ای ناخواسته ایجاد کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. زمانی که این کپسول‌ها در معرض حرارت قرار می‌گیرند، مواد هالوژنی در آنها انباشته می‌شوند و به یک توده گاز یا بخار هالوژنی تبدیل می‌شود که می‌تواند حریق را خاموش کند. کپسول‌های هالوژنه معمولاً در مخازن گازی یا بطری‌های فشار قرار دارند و می‌توانند به صورت اتوماتیک یا دستی فعال شوند.
مواد هالوژنه شامل چه عناصری هستند؟
ماده مورد استفاده در کپسول آتش نشانی هالوژنه ، ترکیب عناصری همانند کلر یا ید، بروم و فلئور است. از آنجایی که این گازها در کنار هم خاصیت آتش‌زایی دارند، با اضافه کردن اتم‌های هالوژن آنها را غیر قابل اشتعال می‌کنند و به آنها خاصیت خاموش کنندگی آتش می‌دهند. استفاده از کدهای عددی چهار رقمی موجود بر روی این کپسول‌ها، اولین بار توسط ارتش آمریکا انجام شد که در ادامه معنی این کدهای عددی را از چپ به راست برای شما توضیح خواهیم داد.
- عدد اول از سمت چپ: تعداد اتم‌های کربن موجود
- عدد دوم از سمت چپ: تعداد اتم‌های فلور موجود
- عدد سوم از سمت چپ: تعداد اتم‌های کلر در گاز هالوژنه
- عدد چهارم: تعداد اتم‌های بروم
- عدد پنجم: تعداد اتم‌های ید مورد استفاده در گاز
نحوه عملکرد کپسول آتش نشانی هالوژنه
این نوع کپسول آتش نشانی همانطور که از نامش پیداست، با استفاده از گاز هالوژن یا به اصطلاح هالون که در کپسول به صورت مایع ذخیره شده، آتش را خاموش می‌کند و از پیشرفت آن جلوگیری می‌نماید. نحوه عملکرد گاز هالون به این صورت است که در آتش اختلال شیمیایی ایجاد می‌کند و از گسترش آن جلوگیری می‌کند. سپس شعله‌های آتش را از بین می‌برد و به این صورت می‌تواند در اطفاء حریق مفید باشد. زمانی که شما از کپسول هالوژنه برای خاموش کردن یک آتش سوزی استفاده می‌کنید، اثرات این خاموش کننده به سرعت از بین می‌رود و هیچ‌گونه اثری از خود به جا نمی‌گذارد.
مزایای استفاده از خاموش کننده هالوژنه
استفاده از کپسول آتش نشانی هالوژنه دارای مزایای مهمی است. در ادامه به برخی از این مزایا اشاره می‌شود.
خاموش کردن موثر حریق
کپسول‌های هالوژنه موادی حاوی هالوژن‌ها مانند ژاپنیم، برمین، کلرین یا فلورین دارند که این مواد به عنوان یک گاز یا بخار هالوژنی منجر به خنک کردن و خاموش کردن حریق می‌شوند. این مواد باعث می‌شوند که کپسول‌های هالوژنه برای خاموش کردن حریق‌های مختلف موثر باشند.
عملکرد اتوماتیک
بسیاری از کپسول های آتش نشانی هالوژنه دارای سیستم‌های اتوماتیک هستند که به صورت خودکار در معرض حرارت قرار گرفته و به طور خودکار فعال می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود که این کپسول‌ها در مواقع اضطراری به سرعت عمل کند و انسان را از خطر نجات دهد.
پایداری در مقابل اشعه از ویژگی‌های کپسول آتش نشانی هالوژنه
کپسول‌های هالوژنه پایداری بالایی در مقابل اشعه آلفا، بتا، گاما و اشعه ایکس دارند. این ویژگی باعث می‌شود که بتوانند در مکان‌هایی که در آنها اشعه‌های مضر وجود دارد، مانند آزمایشگاه‌های هسته‌ای یا ایستگاه‌های تولید انرژی هسته‌ای، مورد استفاده قرار گیرند.
عدم ایجاد آلودگی
خروجی این کپسول‌ها به عنوان گاز یا بخار هالوژنی، عمدتاً در مقیاس کم، تولید می‌شود و به سرعت تبخیر می‌شود. به همین دلیل عملاً هیچ آلودگی دائمی یا آسیبی به محیط زیست وارد نخواهد شد.
کمترین آسیب به تجهیزات الکترونیکی
کپسول آتش نشانی هالوژنه برای تجهیزات الکترونیکی و محیط‌های حساس به آتش ایمن هستند و به آنها آسیب کمی وارد می‌کنند. به همین دلیل، استفاده از این کپسول در مکان‌ها و شرایط خاصی مانند آزمایشگاه‌های هسته‌ای و صنایع الکترونیکی می‌تواند بسیار موثر و ایمن باشد. با این حال، باید به دقت به راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های استفاده از آنها پایبند بود تا از استفاده صحیح و ایمن آنها اطمینان حاصل شود.
کاربرد و موارد استفاده از کپسول آتش نشانی هالوژنه
کپسول هالوژنه، به عنوان یک نوع خاص از کپسول آتش نشانی، اگرچه از انواع خاموش کننده های دستی نیز به‌شمار می‌رود، اما معمولاً در موارد خاصی استفاده می‌شود. به ویژه در مکان‌ها و شرایطی که نیاز به خاموش کردن حریق‌هایی با شرایط خاص است. در زیر، موارد استفاده از خاموش کننده هالوژنه را بررسی می‌کنیم.
- آزمایشگاه‌های هسته‌ای: این کپسول‌ها در آزمایشگاه‌های هسته‌ای برای خاموش کردن حریق‌هایی که ممکن است ناشی از تجربه‌های هسته‌ای باشند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. در اینجا کپسول‌ها اهمیت خاصی دارند چرا که باید حریق را خاموش کنند.
- صنایع الکترونیکی: در محیط‌های صنعتی که تجهیزات الکترونیکی حساس و ارزشمند وجود دارد، کپسول‌های هالوژنه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کپسول‌ها به‌دلیل تولید کمترین آلودگی و خسارت به تجهیزات الکترونیکی، برای اطفاء حریق الکتریکی بسیار مناسب هستند.
- پایگاه‌های فضایی: در پروژه‌های فضایی و ایستگاه‌های فضایی، این کپسول‌ها برای خاموش کردن حریق در شرایط خاصِ فضا استفاده می‌شوند.
- مخازن و انبارهای شیمیایی: در مکان‌هایی که مواد شیمیایی خطرناک ذخیره می‌شوند، انواع کپسول آتش نشانی هالوژنه برای خنک کردن و خاموش کردن حریق‌هایی که ممکن است با مواد شیمیایی واکنش دهند، کاربرد دارند.
- پایگاه‌های نظامی: در پروژه‌های نظامی و ایستگاه‌های نظامی، کپسول‌های هالوژنه به عنوان یک وسیله مؤثر برای مقابله با حریق‌هایی که ممکن است در محیط‌های نظامی ایجاد شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- تجهیزات نفت و گاز: در صنایع نفت و گاز، این کپسول برای مقابله با حریق‌هایی که در مخازن نفت و گاز یا در اطراف تجهیزات نفت و گاز ایجاد می‌شوند، استفاده می‌شوند.
به طور کلی، کپسول‌های هالوژنه برای حریق با ویژگی‌های خاص با عملکرد موثر، مناسب هستند. این کپسول‌ها به دلیل پایداری در مقابل اشعه و عملکرد اتوماتیک، در شرایط خطرناکی مانند آزمایشگاه‌های هسته‌ای و مکان‌های صنعتی حساس کاربرد دارند.
اثرات اصلی استفاده از گازهای هالوژن
بهتر است بدانید که هالوژن‌های ۱۲۱۱ و ۲۴۰۲ و ۱۳۰۱ برای لایه اوزون خطرناک هستند و تولید آنها در واقع از سال ۱۹۹۴ متوقف شده است. از این کپسول‌ها برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های نوع بی و سی استفاده می‌گردد. بهترین محل برای نگهداری آنها اتاق سرور، اتاق کامپیوتر، هواپیما، کشتی و غیره است.. امروزه برای رهایی از گازهای هالوژنه، از ترکیبات جدید استفاده می‌شود که تقریباً تاثیر مشابهی دارند و می‌توانند تاثیر مناسبی بر خاموش کنندگی آتش داشته باشد. نمونه‌هایی که این روزها استفاده می‌شود، هالوترون و FE-36 هستند که تاثیر مناسبی بر روی اطفای حریق دارند و از طرفی به محیط زیست آسیبی نمی‌رسانند.
معایب کپسول آتش نشانی هالوژنه
خاموش کننده‌های هالوژنه مزایای خاصی دارند، اما همچنین معایبی نیز دارند. در ادامه به برخی از معایب استفاده از کپسول‌های آتش‌نشانی هالوژنه اشاره می‌شود.
- محدودیت در کاربرد: این نوع کپسول‌ها به عنوان یک راهکار خاص برای شرایط خاص طراحی شده‌اند، به‌ویژه برای محیط‌هایی با اشعه یونیزه و اشعه ایکس. این به معنای محدودیت استفاده از آنها در بسیاری از موارد عمومی و عادی است.
- آلودگی محیط: استفاده از این کپسول‌ها می‌تواند منجر به آلودگی محیط شود. چراکه معمولاً مواد هالوژنی را تخلیه می‌کنند که در برخی موارد می‌تواند به مشکلات ایمنی و بهداشتی منطقه منجر شود.
- سرباره‌های مواد هالوژنی: استفاده از مواد هالوژنی در کپسول‌های آتش‌نشانی ممکن است مشکلاتی مانند تجمع سرباره‌های مواد هالوژنی در محیط به‌وجود آورد. این سرباره‌ها ممکن است نیاز به دفع و مدیریت دقیق داشته باشند.
- هزینه بالا: کپسول‌های هالوژنه معمولاً گران‌تر از سایر راهکارهای آتش‌نشانی هستند. این هزینه برخی از سازمان‌ها و صنایع را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- پایداری محدود در برابر حرارت بالا: در مواجهه با حریق‌هایی در دمای بسیار بالا، کپسول‌های هالوژنه ممکن است به صورت کامل عمل نکنند و دچار محدودیت شوند.
- محدودیت در تعداد مواد هالوژنی: تعداد محدودی از مواد هالوژنی قابل استفاده در تولید این نوع از کپسول‌ها به کار می‌رود، این ممکن است در برخی موارد به محدودیت‌هایی در کاربرد منجر شود.
به طور کلی، کپسول آتش نشانی هالوژنه به عنوان یک راهکار خاص برای شرایط خاصی مناسب است، اما معایب خود را نیز دارد و باید با دقت در نظر گرفته شود.
نکته پایانی
اگرچه کپسول‌های هالوژنه در محیط‌های عمومی کاربرد ندارند اما اگر نیاز به خرید آنها دارید، ابتدا باید نیازهای خود را تعیین کنید. به عنوان مثال باید مشخص کنید که در چه نوع محیطی قرار است از این کپسول استفاده شود و چه مقدار از آن نیاز دارید. سپس به دنبال تامین کننده معتبر و مطمئن برای خرید کپسول‌های آتش نشانی باشید. شما می‌توانید از بهترین و معتبرترین فروشگاه تجهیزات آتش نشانی در تهران یعنی شرکت ایمن مهار گستر آشیانه یا مهار فایر خرید خود را انجام دهید. این فروشگاه تمام موارد ایمنی و استانداردهای مربوط به آتش نشانی را رعایت کرده و کپسول‌های استاندارد را در اختیار شما قرار می‌دهد.
