تا به امروز تلاش کردیم که اطلاعات و جزئیات کاربردی را در خصوص تجهیزات آتش‌نشانی به خصوص تجهیزات داخلی آن و اهمیت شارژ کپسول‌های آتش نشانی در تهران و مناطق دیگر در اختیار شما قرار دهیم. حال قصد داریم با هم سیستم آبرسانی جعبه‌های آتش نشانی را که همه آن را با نام رایزر آتش نشانی می‌شناسند، به شما معرفی کنیم.
منظور از رایزر آتش نشانی چیست؟
رایزر در سیستم آبرسانی به لوله‌ای گفته می‌شود که در ارتفاع ساختمان از سقف تا کف قرار می‌گیرد. وظیفه آن تامین آب مورد نیاز برای اطفاء حریق به صورت دستی و اتوماتیک برای تجهیزاتی همانند اسپرینکلر می‌باشد. به طور کلی سه نوع رایزر داریم که در ادامه هر کدام از آنها را به صورت جداگانه برای شما توضیح می‌دهیم.
انواع رایزر آتش نشانی و یا اطفای حریق
برای اینکه بتوانیم تشخیص دهیم در طراحی سیستم اطفاء حریق از چه رایزری استفاده کنیم، بهتر است در ابتدا آنها را بشناسیم در ادامه مطلب همه آنها را معرفی خواهیم کرد.
رایزر اطفای حریق خشک
اصولاً رایزرهای ساختمانی و داخل ساختمان به آب همان مجتمع متصل هستند، اما رایزرهای خشک به وسیله خودروهای آتش نشانی آب مورد نیاز را تامین می‌کنند. اصولاً رایزر خشک را تحت عنوان رایزر آتش نشانی می‌شناسند و معمولا متخصصین آتش نشانی از آن بهره می‌برند. این رایزرها هم همانند دیگر رایزرها از بالا تا پایین ساختمان قرار گرفته و در نهایت به جعبه آتش نشانی مجتمع و یا ساختمان وصل می‌شود. رایزر خشک همانطور که از نامش برمی‌آید و مشابه انواع شیر آتش نشانی خشک، در حالت عادی آب ندارد و آب آن توسط تانکرهای آتش‌نشانی تامین می‌گردد.
معایب اصلی رایزر آتش نشانی خشک
این رایزر اطفاء حریق دارای معایبی می‌باشد از جمله:
- در دسترس نبودن همیشگی آب درون رایزر و طولانی شدن زمان تکمیل آب رایزر
- احتیاج به فضای مجهز جهت کارگزاری لوله های رایزر
- ایمنی پایین از نظر باز نبودن شیرها
- دسترسی به رایزر فقط از طریق جعبه‌های اطفاء حریق.
رایزر اطفاء حریق تر
این سیستم رایزر جهت اطفاء حریق دقیقاً مخالف و برعکس سیستم رایزر خشک می‌باشد. چرا که در تمام مدت شبانه روز وظیفه تامین آب را به خوبی بر عهده دارد. از نظر محل قرارگیری باید گفت که این رایزر به مخزن‌های آب در روی پشت بام و پایین ساختمان هم به پمپ‌های آب وصل است. وظیفه اصلی تمام رایزرها به خصوص رایزر تر، تامین آب برای اطفا حریق است که در این سیستم چیزی حدود ۱۰ دقیقه پس از وقوع آتش سوزی تامین و آبرسانی آب را انجام می‌دهد. در آتش سوزی‌های کوچک شما می‌توانید به رایزر اطفاء حریق تر اطمینان نمایید چرا که در این مورد بسیار عالی عمل می‌کند.
مزایای بهره‌گیری از رایزر تر
یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های استفاده از رایزر آتش نشانی انتظار وجود همیشگی آب در این سیستم آبرسانی است. یعنی شما در هر ساعت و زمان شبانه روز می‌توانید از آبرسانی این سیستم نهایت بهره را ببرید. از دیگر مزایای آن می‌توان به رسیدن آب به محل حریق در کوتاه‌ترین زمان اشاره نمود. در سیستم رایزر آتش نشانی طرح شیرها در تمام طبقات اصولاً بسته هستند که این امر می‌تواند یک مزیت اصلی برای آن به شمار آید. در کنار این مزیت‌ها اگر بخواهیم از معایب آن چند موردی را بیان کنیم، باید گفت که به فضایی مجهز جهت عبور و مرور لوله‌های رایزر نیاز است. همچنین لزوم رعایت نکات مهم برای پیشگیری از یخ زدن اسپرینکلرها در مورد آنها از معایب این نوع رایزر به حساب می‌آید.
رایزر آتش نشانی ترکیبی
ظاهر نام این رایزر معرفی کننده نوع آن است. این سیستم از ترکیب رایزر خشک و تر به وجود آمده است. اگر بخواهیم خصوصیات سیستم رایزر طرح را برای آن عنوان نماییم، باید بگوییم که از نظر تر بودن همیشه از آب برخوردار بوده و همین امر آبرسانی را خیلی آسان می‌کند. به طوری که در صورت وقوع آتش سوزی به ساکنان ساختمان کمک کرده تا با انجام اقدامات اولیه نیروهای آتش‌نشانی در محل حاضر شوند. از نظر خشک بودن هم باید گفت که علاوه بر سیستم تر می‌توان از طریق خودروهای آتش نشانی میزان آب آن را تامین نمود. پس یعنی عملکرد دوجانبه دارد و از دو روش و سیستم می‌تواند استفاده کند.
مزیت‌های اصلی رایزر ترکیبی
- صرف هزینه اندک جهت ساخت و اجرا
- تامین همیشگی آب
- کوتاه تر کردن مدت زمان وصول آب به حریق
- مطمئن بودن از بسته بودن شیرها
- امکان دسترسی به آب به وسیله خودروهای آتش نشانی
رایزر مشترک
جعبه‌های آتش نشانی هم دارای شیلنگ‌های مخصوص برای رساندن آب به حریق هستند. آنها هم اصولاً به یک منبع آب جهت اطفای حریق نیاز دارند. حال در رایزر آتش نشانی مشترک این جعبه‌های آتش نشانی می‌توانند از منبع آب مقسوم سه سیستم‌های اسپرینکلر و جعبه‌های آتش نشانی با هم بهره ببرند.
رایزر ترکیبی مشترک
در این روش برخلاف رایزر آتش نشانی مشترک، یک گزینه دیگر جهت تامین آب افزوده است. از نظر مزیت باید بگوییم سرویس دوره‌ای این سیستم بسیار آسان و راحت می‌باشد. همچنین برای نصب و راه‌اندازی آن هزینه خیلی کمتری مصرف می‌گردد، چرا که تجهیزات آن از قیمت پایین‌تری برخوردار هستند.
ویژگی رایزرهای اطفای حریق
ویژگی‌های کلیدی رایزرهای اطفاء حریق به شرح زیر است:
- ارتفاع بلند و قابلیت تنظیم: رایزرها دارای یک بازوی بلند هستند که می‌توان آن را در ارتفاع‌های مختلفی تنظیم کرد. این امر به آتش‌نشانان اجازه می‌دهد که لوله‌های آب را به ارتفاع زیادی برسانند.
- ظرفیت بالای وزنی: رایزرهای اطفاء حریق توانایی حمل وزن زیاد لوله‌های آب پرفشار را دارند.
- قابلیت چرخش 360 درجه: رایزر می‌تواند در تمام جهات بچرخد تا رساندن آب به تمام نقاط ممکن شود.
- جابجایی سریع: رایزر روی خودروی ویژه‌ای نصب می‌شود تا بتواند سریعاً به محل حادثه منتقل شود.
- سیستم‌های هیدرولیکی و مکانیکی پیچیده: رایزرها دارای سیستم‌های پیشرفته برای کنترل حرکات و تنظیم دقیق جهت‌گیری و ارتفاع هستند.
انواع رایزر آتش نشانی از نظر محل نصب
انواع رایزرهای اطفاء حریق از نظر محل نصب به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند.
رایزرهای ثابت
این رایزرها به طور دائم بر روی ساختمان‌ها یا سازه‌های ثابت نصب می‌شوند و قابل جابه‌جایی نیستند. انواع رایزرهای ثابت عبارتند از:
- رایزر ستونی که روی ستون یا دیوارهای ساختمان نصب می‌شود.
- رایزر برجی که روی برج یا بام ساختمان‌های بلند قرار می‌گیرد.
رایزرهای متحرک
این رایزرها روی خودروهای آتش‌نشانی سوار می‌شوند و همراه خودرو قابل جابجایی و انتقال به محل حادثه هستند. انواع رایزرهای متحرک عبارتند از:
- رایزر چرخ عقب که روی چرخ عقب خودرو آتش‌نشانی نصب می‌شود.
- رایزر سقفی که روی سقف خودرو آتش‌نشانی سوار می‌گردد.
- رایزر تلسکوپی که بازوی بلند قابل کشیده شدن دارد.
