وقتی از تجهیزات آتش‌نشانی صحبت می‌کنیم چگونه می‌توانیم انواع شیر آتش نشانی را نادیده بگیریم؟ به‌راستی شیر آب آتش‌نشانی چیست و به چه صورتی کار می‌کند؟ در این مقاله از مهار فایر قصد داریم تا در مورد این شیرها و اجزا و انواع آن سخن بگوییم
شیر آتش‌نشانی چیست؟
شیر آتش نشانی یا شیر هیدرانت، نوعی سیستم اطفاء حریق است که در مکان‌های مختلفی نصب می‌گردد. در مواقع آتش‌سوزی مأموران آتش‌نشانی شیلنگ خود را به‌منظور شارژ آب، به دریچه شیر اصلی آتش‌نشانی وصل می‌کنند. شیر آتش‌نشانی به طور مستقیم به آب منطقه متصل می‌گردد و در مکان‌های مختلف همانند مکان‌های صنعتی، معدنی، آموزشی، جاده‌ها و پارکینگ‌های تجاری نصب می‌شود تا در زمان وقوع حریق، آتش‌نشان‌ها بتوانند با استفاده از آب عملیات اطفا حریق را خیلی سریع انجام دهند.
انواع شیر آتش نشانی کدام‌اند؟
این شیرها به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
شیر هیدرانت ایستاده
بسیاری از افراد، شیر هیدرانت ایستاده آتش‌نشانی را با رنگ قرمز در گوشه به گوشه شهر مشاهده کرده‌اند. این نوع شیر آب به شبکه آب و فاضلاب شهری متصل است که در شرایط حیاتی نظیر آتش‌سوزی، مأموران آتش‌نشانی بتوانند از آن به‌منظور شارژ آب شیلنگ و یا هوزریل خود و تأمین فوری آب استفاده کنند اگر بخواهیم دقیق‌تر توضیح دهیم شیرهای هیدرانت ایستاده به دودسته تقسیم می‌شوند این شیرها را بسته به نوع استفاده با لوله‌های خشک و تر می‌سازند.
شیر ایستاده خشک
این نوع شیر به طور پیش‌فرض از لوله خشک استفاده می‌کند؛ این بدین معناست که در درون شیر ایستاده خشک، آب جریان ندارد و بخش فوقانی آن در خارج از سطح زمین کارگذاشته می‌شود. پس از باز نمودن شیر اصلی آتش‌نشانی، آب به درون لوله خشک هدایت می‌گردد. همچنین این شیر هیدرانت از یک سیستم تخلیه خودکار بهره می‌برد تا پس از بستن شیر اصلی، عملیات تخلیه در لوله‌ها صورت گیرد.
مزایای شیر آب ایستاده خشک
این نوع از فایر هیدرانت مجهز به مکانیزم ضربه‌گیر می‌باشد. در نتیجه اگر حادثه‌ای رخ دهد و به شیر ایستاده خشک ضرباتی وارد گردد، آب از آن خارج نمی‌شود. این شیر آب آتش نشانی در برابر ضربه، شکسته و خرد نمی‌شود. این ویژگی، به دلیل بهره‌گیری از قطعات برنزی و عدم استفاده از قطعات پلاستیکی در ساختار آن است. رنگ به کار برده شده در شیر هیدرانت آتش‌نشانی ایستاده خشک، از اپوکسی مقاوم می‌باشد. این گونه رنگ‌آمیزی سبب شده تا این شیر در برابر خوردگی مقاوم گردد. از شیر هیدرانت آتش‌نشانی ایستاده خشک می‌توان در نواحی سرد نیز بهره برد. این نواحی با خطراتی نظیر یخ‌زدگی مواجه هستند؛ اما استفاده از این نوع شیر آتش‌نشانی دیگر جای نگرانی ندارد. چرا که این مدل شیر در شرایط کاری ۱۲ بار و فشار کاری بالای ۲۴ بار تست شده است. بنابراین فشار کاری این مدل شیر بسیار بالاست.
انواع شیر آتش نشانی ایستاده تر
فایر هیدرانت از یک لوله تر استفاده نموده که دائماً آب درون آن جریان دارد و بخش فوقانی آن در سطح زمین متصل است. مشکل اصلی این فایر هیدرانت‌ها آن است که شیر اصلی ندارند و برای هر یک از خروجی‌ها، یک شیر جداگانه در نظر گرفته‌اند. فایر هیدرانت ایستاده به این دلیل که از لوله پر آب استفاده می‌کند، در مناطق سردسیر که امکان یخ‌زدگی وجود دارد، اصلاً کاربرد ندارد. همچنین در برابر شکستگی لوله از سیستم ضربه‌گیر پشتیبانی نمی‌کند تا مانع هدررفت آب شود.
شیر زیرزمینی
این نوع فایر هیدرانت از یک لوله یکپارچه استفاده می‌کند و کاملاً در زیر زمین نصب می‌شود. این شیر ماژولی برای قطع و وصل جریان آب دارد. همچنین از شلنگ و اتصال‌دهنده شیر برای باز کردن آب برخوردار است.
شیر فشارشکن آتش نشانی
در ساختمان‌ها جهت کاهش فشار آب ناشی از استفاده پمپ در طبقات ابتدایی و کاهش آسیب به شیرآلات، از شیر فشارشکن استفاده می‌شود.
شیرفلکه تنظیم فشار
شیرفلکه تنظیم فشار نه‌تنها می‌تواند عمل باز و بسته کردن جریان را انجام دهد، بلکه بر کاهش و افزایش فشار آب اثر می‌گذارد.
انواع شیر آتش نشانی سیلابی
در دستگاه‌های اطفاء حریق آبی و فومی، جهت عملیات مهار آتش از شیر سیلابی استفاده می‌شود و کار فرمان اطفاء حریق را انجام می‌دهد.
شیر دروازه‌ای
شیر دروازه‌ای دو وظیفه کنترل و مسدودکردن مسیر آب را دارد که در دو حالت باز و بسته استفاده می‌شود.
انواع شیر آتش نشانی پروانه‌ای
شیر پروانه جهت قطع و وصل، کنترل جریان آب و کاهش ضربات کله قوچی استفاده می‌شود و این امکان را فراهم می‌آورد که در صورت بسته‌بودن شیر، به سایر تجهیزات اعلام حریق سیگنال ارسال گردد.
شیر کنترل آتش
شیر کنترل یا کنترل ولو به‌صورت دستی و یا اتوماتیک عملیات کنترل جریان آب را انجام می‌دهد.
چک ولو شیر یک‌طرفه
شیر یک‌طرفه که به آن چک ولو یا شیرخودکار هم گفته می‌شود، عمل جریان سیال را ازیک‌طرف انجام می‌دهد و از سمت مخالف آن امکان انتقال سیال وجود ندارد و دارای دو نوع دریچه سوپاپی در بازار است.
اجزای اصلی و تشکیل‌دهنده یک سیستم شیر آتش نشانی
انواع شیر آتش نشانی از اجزای مختلفی تشکیل می‌شوند. این اجزا عبارت‌اند از:
- پمپ و لوازم جانبی آتش‌نشانی
- لوله‌کشی
- پانل‌ها
- دریچه‌های فرود
- شیلنگ‌ها
- کوپلینگ‌ها
- قرقره شلنگ
- لوله‌ها و نازل‌های شاخه‌ای
- اتصالات آتش‌نشانی
- سیم‌کشی و ابزاردقیق
- شیرهای تعمیر و نگهداری
قوانین و مقررات نصب انواع شیر آتش نشانی
در بیشتر حوادث، استفاده از شیر فایر هیدرانت، روش اصلی آتش‌نشان‌ها برای اطفاء حریق در ناحیه شهری به حساب می‌آید. قوانینی برای نصب این شیرها در فواصل معین و مشخص در سطح شهر وجود دارد. همچنین شیرهای ایستاده باید دسترسی آزاد به ساختمان‌ها، کارخانه، مناطق شهری و توسعه‌یافته داشته باشند؛ زیرا این ابزار در بحث اطفاء حریق جزء مهمی از کنترل آتش‌سوزی و امنیت هستند.
برای جلوگیری از استفاده گاه‌وبیگاه و یا سوءاستفاده از شیر هیدرانت‌ها، نیاز به ابزار خاصی برای باز کردن است که به‌صورت آچار مخصوص در اختیار آتش‌نشانان قرار می‌گیرد. همچنین پارک‌کردن اتومبیل در فواصل ۳ تا ۵ کیلومتری شیر هیدرانت آتش‌نشانی ممنوع است.
در مناطق روستایی که سیستم‌های آب شهری در دسترس نیستند، انواع شیر آتش نشانی خشک برای تأمین آب برای مبارزه با آتش‌سوزی استفاده می‌شود. شیر فایر هیدرانت خشک معمولاً به‌وسیله یک لوله بدون فشار نصب شده است که دارای یک پایانه در زیر سطح آب دریاچه یا حوض است. از این شیر به‌وسیله پمپ خودرو آتش‌نشانی جهت مکش آب از منبع استفاده می‌شود.
نکات مهم در استفاده از فایر هیدرانت
- جهت استفاده مفید از شیرهای آتش‌نشانیعلاوه بر شیر قطع و وصل اصلی، باید شیر قطع و وصل دیگری نیز باشد تا در صورت تعمیر و تعویض شیر اصلی، امکان قطع جریان وجود داشته باشد.
- زیرسازی مناسب جهت جلوگیری از نشت آب در محل نصب این شیر بسیار حائز اهمیت است که برای این منظور از بلوک بتنی استفاده می‌شود.
- شیرهای ایستاده به‌منظور دیده‌شدن باید زرد، نارنجی و یا قرمز باشند که طبق استاندارد ایران، رنگ قرمز توصیه می‌گردد.
جمع‌بندی نهایی
باتوجه‌به استفاده از شیرهای آتش‌نشانی در مکان‌های مختلف، شرکت مهار فایر همواره در تلاش است تا با همکاری بهترین برندهای موجود در بازارهای جهانی، نقش مؤثر خود را در ارائه بهترین شیرآلات و سایر تجهیزات اطفاء حریق به مشتریان ایفا کند. در پایان در صورت وجود هرگونه سوال و یا ابهام در مورد شیر آتش‌نشانی مناسب، شرکت ایمن مهار گستر آشیانه (مهار فایر) با بهره‌مندی از متخصصین این حوزه، شما را در انتخاب بهترین تجهیزات مهار آتش همراهی خواهد کرد.
