در سال‌های پیش بسیاری از افراد با دیدن دستگاه‌های نصب شده روی سقف و دیوار مکان‌های اداری و صنعتی، این سوال در ذهنشان نقش می‌بست که این دستگاه کاربردش چیست و چرا روی سقف و دیوارها نصب می‌شود. به مرور زمان اطلاع رسانی در خصوص سیستم‌های اعلام حریق بیشتر شد و عده بیشتری با این سیستم و اجزای مختلفش آشنا شدند. انواع دتکتور اعلام حریق اولین اجزایی هستند که در نصب سیستم اعلام حریق در تهران یا هر مکان دیگری به کار می‌روند و باقی سیستم را به واکنش متناسب با موقعیت وا می‌دارند. در این مطلب به معرفی انواع کشف کننده‌های آتش و مکانیزم عملکرد هر کدام بپردازیم.
دتکتور اعلام حریق چیست؟
قبل از آنکه بخواهیم توضیحاتی در مورد دتکتورها بدهیم، بهتر است بدانیم به طور کلی دتکتور چیست؟ دتکتور واژه انگلیسی است و به هر وسیله‌ای اطلاق می‌شود که بتواند چیزی را که برای آن طراحی شده شناسایی کند. دتکتور کشف آتش هم وسیله‌ای است که می‌توان با استفاده از آن از آتش‌سوزی مطلع شد و در نتیجه آتش‌نشانی می‌تواند در زمان بسیار کوتاهی به محل اعزام شود و از آسیب‌های ناشی از آتش جلوگیری کند. بنابراین تنها در اختیار داشتن خاموش کننده‌ها و شارژ کپسول آتش نشانی در تهران و دیگر نقاط برای مصون ماندن از شر آتش کافی نیست. بلکه به سیستم‌های کشف آتش نیز نیاز است. بیشتر دتکتورهایی که در بازار وجود دارند، با ولتاژ ۲۴ ولت کار می‌کنند، اما برخی از آنها عملکرد خود را با ولتاژ ۱۲ و ۴۸ ولت هم نشان می‌دهند. پس در اصطلاح آتش‌نشانی، دتکتور وسیله‌ای است که توسط آن می‌توان حریق یا اثرات جانبی آن را تشخیص داد و سپس با استفاده از انواع خاموش کننده‌ها به مهار آتش اقدام نمود.
آشنایی با انواع دتکتور اعلام حریق
اگر به آتش توجه کنید، متوجه می‌شوید ویژگی‌های متعددی دارد. دود، حرارت و شعله از ویژگی‌های اصلی آتش هستند. به همین دلیل کارشناسان، محصولاتی را طراحی کردند که بر اساس یکی از این ویژگی‌ها کار کنند. به طور مثال زمانی که دود در محیط بیش از اندازه می‌شود، دتکتور به صدا در می‌آید و مشخص می‌شود که آتش سوزی رخ داده است. پس نیاز است که در ادامه مطلب با انواع دتکتورها آشنا شویم.
دتکتور دودی
یکی از پرکاربردترین انواع دتکتور اعلام حریق که در بازار هم موجود می‌باشد، همین دتکتور دودی است. همانطور که از نام آن مشخص است، حساسیت بسیار بالایی به دود ناشی از حریق دارد. در واقع زمانی که آتش سوزی آغاز می‌شود و دود آن بلند می‌شود، این دتکتور دود را شناسایی کرده و بر اساس آن عمل می‌کند. این دتکتور بر اساس مکانیسم عمل به چهار نوع تقسیم می‌گردد که بدین شرح است. دتکتور دودی نوری، دتکتور یونیزاسیون، بیم دتکتور و دتکتور دودی مکشی.
یکی از پرطرفدارترین دتکتورهای دودی، دتکتور اپتیکال یا فتوالکتریک است. این دکتورها بر اساس پراکندگی نور و قطع و وصل آن عمل می‌کنند. در دتکتور دودی، ذرات آلفا، صفحات باردار و ذرات دود نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. این آیتم‌ها در کنار یکدیگر منبع رادیو اکتیویته تشکیل می‌دهند و زمانی که دود به محفظه وارد می‌شود، جریان کاهش پیدا می‌کند. همین امر دتکتور را فعال می‌نماید. سالیان متمادی است که استفاده از دتکتور دودی منسوخ شده است. به طور کلی این دتکتور در محیط‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که عاری از آلودگی باشد.
انواع دتکتور اعلام حریق حرارتی
دتکتورهای حرارتی ساختار بسیار ساده‌ای دارند که متناسب با ساختارشان سرعت واکنش پایین‌تری خواهند داشت. این دتکتورها به تغییرات دما حساس هستند و با تغییر ناگهانی فعال می‌شوند. همچنین محدوده پوشش‌دهی آنها کم است، اما ارزان هستند و قابلیت انتقال بیشتری دارند. دتکتور حرارتی در دو نوع دما ثابت و افزایشی وجود دارد. همچنین بعضی از دتکتورهای حرارتی نقطه‌ای هستند و برخی خطی. ساختار این دتکتور بسیار ساده است و همین امر باعث شده که سرعت واکنششان در برابر آتش سوزی پایین باشد. همچنین بهتر است بدانید دتکتور حرارتی قدرت پوشش دهی مسافت کمی را دارد، اما قیمت آنها مقرون به صرفه‌تر از دتکتورهای دیگر می‌باشد.
کشف کننده آتش شعله‌ای
این نوع دتکتور آتش نشانی امواج الکترومغناطیس نور آتش را دریافت کرده و به آن واکنش نشان می‌دهد. دتکتور شعله در چندین نوعِ حساس به مادون قرمز، فرابنفش و ترکیبی از این دو، در بازار موجود است که بسته به نوع آن، به طیف خاصی از امواج حساس است. همچنین مدل‌های دیگری هم در بازار موجود هستند که به مادون قرمز و اشعه فراوانش به صورت همزمان حساس می‌باشند. همین امر باعث شده که قیمت آن از محصولات دیگر بازار بالاتر باشد. لازم است بدانید این دتکتور دارای زاویه دید ۱۲۰درجه است.
انواع دتکتور اعلام حریق گازی
همانطور که می‌دانید زمانی که آتش سوزی آغاز می‌شود، شعله‌های آتش گازهای سمی و خطرناکی از خود ساطع می‌کنند. همین امر باعث شده که دانشمندان مدل دیگری از دتکتور را ابداع نمایند. این دتکتور به دو صورت پرتابل و ثابت در بازار موجود است و شما می‌توانید با توجه به بودجه خود بهترین گزینه را انتخاب کنید.
دتکتور مولتی یا ترکیبی
گاهی به جای یک سنسور در یک دتکتور آتش‌نشانی از دو سنسور استفاده می‌شود که موجب ایجاد دتکتور ترکیبی می‌گردد. دتکتورهای ترکیبی از قبیل دتکتورهای دودی_حرارتی و دتکتور گازی_حرارتی هستند.
محل مناسب نصب انواع دتکتور اعلام حریق
دتکتورها بر اساس نوع آن دارای شرایط نصب متفاوتی هستند که در ادامه می‌توان شرایط زیر را برای آنها در نظر گرفت.
- دتکتورهای خودکار به صورت مستقل و در دسترس همه نصب می‌شوند.
- دتکتورها باید در معرض دید همگان باشند و از نصب آنها در سقف کاذب خودداری گردد.
- تعداد دتکتورها، فاصله آخرین دتکتور و انواع پنل اعلام حریق را کارخانه تولیدی تشخیص می‌دهد.
- فاصله دتکتور از راه‌های هوایی نباید کمتر از ۱۰۰ سانتی‌متر باشد.
- اگر ارتفاع سقف کاذب بیش از ۸۰ سانتی‌متر باشد سقف کاذب باید نصب شود.
- فاصله دتکتورها از درب ورودی و خروجی آسانسور باید حداکثر ۱۵۰ سانتی‌متر باشد.
- فاصله دتکتور از منبع روشنایی باید دو برابر ارتفاع روشنایی باشد.
- اگر انبارهای پارکینگ آپارتمان ردیفی باشند، دتکتورها باید در فاصله ۵۰ سانتی‌متر از انبار و ۸ متر است هم نصب شوند اما اگر به صورت مجموعه باشند باید مسیر ورودی آنها دتکتور نصب شود.
ویژگی‌های دتکتورهای آتش‌نشانی
بعضی از مهم‌ترین ویژگی‌های انواع دتکتور اعلام حریق عبارتند از:
- حساسیت بالا: دتکتورهای خوب باید بتوانند دود، حرارت یا شعله را به سرعت تشخیص دهند تا بتوانند خطر آتش‌سوزی را هرچه سریع‌تر اعلام کنند.
- قابل اطمینان: دتکتورها باید به طور موثر عمل کنند و اشتباهی هشدار اضافی ندهند. آنها باید به طور مداوم کار کنند.
- عمر بالای باتری: باتری‌های آنها باید طولانی‌مدت باشند تا نیاز به تعویض مکرر نباشد.
- صدای هشدار بلند: وقتی آتش، شناسایی می‌شود، دتکتور باید صدای هشدار بلند و واضحی داشته باشد تا ساکنان ساختمان را مطلع کند.
- اتصال به سیستم اعلام حریق: بسیاری از دتکتورها می‌توانند به صورت بی‌سیم به سیستم مرکزی اعلام حریق متصل شوند.
- ضد آب: این دتکتورها باید در برابر رطوبت و پاشش آب مقاوم باشند تا بتوانند در شرایط اضطراری کار کنند.
- سادگی نصب و نگهداری: نصب، تعمیر و نگهداری دتکتورها باید آسان باشد.
کدامیک از انواع دتکتور اعلام حریق بهتر هستند؟
با توجه به این موضوع که در اینجا انواع دتکتور آتش را معرفی کردیم، ممکن است این سوال برای شما پیش آید که کدام دتکتور مناسب است. اولاً باید بدانید دتکتوری که دارای تاییدیه آتش نشانی است، بهترین محصول برای شما به شمار می‌رود. همچنین در زمان انتخاب باید به نوع محیط توجه داشته باشید، به طور مثال دتکتوری که در محیط‌های صنعتی به کار برده می‌شود، با دتکتوری که در محیط مسکونی استفاده می‌شود تفاوت زیادی دارد.
سخن پایانی
تا به این‌جای مطلب تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در مورد انواع دتکتور اعلام حریق در اختیار شما قرار دهیم. هر یک از این دتکتورها برای محیط خاصی طراحی شده‌اند و شما باید در زمان انتخاب، به محیط مورد نظر توجه داشته باشید. اگر می‌خواهید برای خرید دتکتور آتش اقدام کنید، می‌توانید با کارشناسان ما در مهار فایر در تماس باشید. شرکت مهار فایر از شرکت‌های مشاور آتش‌نشانی به شمار می‌رود و خدمات طراحی، مشاوره، شارژ کپسول آتش نشانی در تهران و تامین کالا را در تمام ساختمان‌ها انجام می‌دهد.
