سیستم اسپرینکلر یکی از سامانه‌های اطفاء حریق خودکار است که در مکان‌های مختلفی از آن استفاده می‌شود. این سیستم در نهایت به یک هد منتهی می‌شود که مهمترین و حساس‌ترین بخش این سیستم به شمار می‌رود. اجزای مختلفی در ساختار هد مشاهده می‌شود که هر کدام عملکرد مخصوص به خود دارند. برای بررسی تفاوت اسپرینکلر واکنش سریع و استاندارد لازم است بدانیم تفاوت اصلی اسپرینکلرها در سرعت واکنش آنها در زمان حادثه است. برای بررسی جزئیات دقیق‌تر این تفاوت و نصب سیستم اطفاء حریق در تهران و دیگر مناطق بهتر است مطلب زیر را از دست ندهید.
اسپرینکلر چیست؟
قبل از بررسی تفاوت اسپرینکلر واکنش سریع و استاندارد باید بدانیم که اسپرینکلر یکی از سیستم‌ها و اجزای اتوماتیک در مهار آتش است. به عبارت دیگر این سیستم به‌طور خودکار، مهار حریق را انجام می‌دهد و از آتش‌سوزی جلوگیری می‌کند. بنابراین از آن در مکان‌های مختلف و بناهای متفاوت استفاده می‌شود. مهمترین و اصلی‌ترین بخش این سیستم، نازل آن است که این سیستم به آن منتهی می‌شود. همچنین دارای بخش‌ها و اجزای دیگری است که هر کدام از آنها، کاربرد و فواید مخصوص خود را دارند. علاوه بر این، اسپرینکلر دارای حباب شیشه‌ای بوده که شامل مایع حساس برای مهار و کنترل حرارت می‌باشد. در نتیجه می‌توان گفت زمانی که اسپرینکلر اثری از آتش‌سوزی را تشخیص دهد، آب را تخلیه می‌کند. همچنین پاشنده‌ها، مایع حساس به حرارت را با استفاده از حباب‌های شیشه‌ای روی آتش و حرارت می‌ریزند. در نتیجه با پاشیده شدن آب، آتش خاموش می‌شود.
اجزای اصلی اسپرینکلر
صرف‌نظر از تفاوت اسپرینکلر واکنش سریع و استاندارد ، همه انواع اسپرینکلر آتش نشانی از چهار جزء تشکیل می‌شوند که این اجزا عبارتند از:
- قاب: به بدنه اسپرینکلر که سایر اجزا بر روی آن قرار می‌گیرند، قاب گفته می‌شود.
- اتصال حرارتی: برای تشخیص حریق و کنترل جریان آب از این وسیله استفاده می‌گردد. معمولاً از دو نوع اتصال زودگذر و حباب شیشه‌ای تشکیل می‌شود.
- درپوش: این وسیله بین سنسور حرارتی و اوریفیس قرار گرفته و مانع نشت و خروج آب خواهد شد. با از بین رفتن سنسور حرارتی، فشار آب سبب جدا شدن درپوش و خروج آن می‌شود.
- اوریفیس: روزنه‌ای که بر روی اسپرینکلر قرار گرفته و بر روی مقدار آب پخش شده از اسپینکلر تاثیر می‌گذارد.
- منحرف کننده جریان: با جدا شدن درپوش و خروج آب از اسپرینکلر، جریان آب با صفحه منحرف کننده برخورد کرده و ذرات آن به قطعات کوچک‌تری تبدیل می‌شوند. در نتیجه حرارت بیشتری را جذب کرده و شعاع پوشش بیشتری به دست می‌آورند.
اسپرینکلرهای واکنش سریع
اسپرینکلرهای واکنش سریع، در مواقعی که خطر حادثه کمتر است، کاربرد دارند. هنگام وقوع آتش‌سوزی، مهمترین مسئله و دغدغه در ساختمان‌های پرجمعیت، خروج مردم به منطقه امن است. این نوع از اسپرینکلرها زودتر فعال می‌شوند. فعال شدن زود هنگام اسپرینکلر باعث می‌شود تا قبل از پخش شدن آتش، سیستم اطفاء حریق شروع به خاموش کردن و جلوگیری از پخش حریق نماید. همین امر باعث مصرف کمتر آب می‌گردد. این ویژگی می‌تواند جلوی افزایش دما و خشکی بیشتر توسط آتش را بگیرد. در نتیجه به مردم فرصت می‌دهد که زودتر ساختمان را ترک کنند. این اسپرینکلر برای ساختمان‌های اداری، مسکونی، بیمارستان‌ها، مدرسه‌ها و مراکز شلوغ و پر از ازدحام کاربرد دارد.
اسپرینکلرهای واکنش استاندارد
اسپرینکلرهای واکنش استاندارد نسبت به نوع سریع، زمان بیشتری برای فعال شدن طلب می‌کنند. در زمان آتش‌سوزی تمام واکنش‌های اسپرینکلرها هم‌زمان فعال نمی‌شوند، بلکه فقط آنهایی که به مرکز آتش نزدیک‌تر هستند، عملیات اطفاء را شروع می‌کنند. در نوع واکنش استاندارد به دلیل دیرتر فعال شدن اسپرینکلر، حریق بیشتر شده و در نتیجه اسپرینکلرهای بیشتری در محل شروع به کار می‌کنند. زمانی که توانایی کنترل آتش سخت می‌شود، نوع استاندارد می‌تواند جلوی پخش شدن آتش را بگیرد. همین امر باعث کم شدن خسارت و خریدن زمان برای رسیدن آتش‌نشانان به محل حادثه است. از این اسپرینکلر بیشتر در ساختمان‌های تجاری، مراکز صنعتی، انبارها و مراکز خرید استفاده می‌شود.
تفاوت اسپرینکلر واکنش سریع و استاندارد
در این بخش از مطلب قصد داریم به بررسی تفاوت این دو نوع اسپرینکلر بپردازیم.
تفاوت در ساختار
تفاوت اصلی این دو نوع اسپرینکلر، در ساختار و به خصوص قطر شیشه آنها می‌باشد. به نحوی که در اسپرینکلرهای واکنش سریع، قطر شیشه ۳ میلی‌متر و در انواع واکنش استاندارد، ۵ میلی‌متر است. تفاوت در قطر شیشه‌ها، موجب انبساط سریعتر مایع می‌شود. زمان مواجهه، آب با حرارت و دمای بالا، به شیشه فشار وارد کرده و شیشه می‌شکند. بنابراین شیشه‌هایی که قطر کمتری دارند، واکنش سریع‌تری به آتش‌سوزی نشان خواهند داد.
تفاوت عملکردی
در اسپرینکلرهای واکنش استاندارد بعد از رسیدن حرارت محیط به حد نصاب تعریف شده، لامپشان ترکیده و سپس آب را تخلیه می‌کنند. این حساسیت باعث اطفاء آتش در همان مراحل اولیه شده و در وهله بعد با مرطوب کردن اطراف محوطه، مانع از گسترش آتش می‌شوند. تمرکز این نوع از اسپرینکلرها دقیقاً بر روی منشا آتش و خاموش نمودن آن است. عملکرد اسپرینکلر واکنش سریع، از سرعت بیشتری برخوردار بوده و طبعاً برای محیط‌های خاص و حساس پیشنهاد می‌شود. نرخ پاسخگویی در این نوع از اسپرینکلرها ۵۰ متر بر ثانیه یا کمتر است. علت واکنش سریع آنها هم، کم بودن حجم مایع منبسط شونده می‌باشد.
دیگر تفاوت های اسپرینکلر واکنش سریع و استاندارد
برای ذکر دیگر تفاوت‌های این دو نوع اسپرینکلر می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
- تفاوت در میزان حساسیت حرارتی
- اختلاف در درجه حرارتی آنها
- نوع نصب آنها در جهات مختلف
- تفاوت در روش توزیع آب
- سرعت در اطفاع حریق
- ابعاد و اندازه‌های اسپرینکلرها
با توجه به تفاوت‌هایی که در بالا ذکر شد، اسپرینکلرها به مدل‌های مختلفی تقسیم می‌گردند و بر اساس سایز و مدلی که دارند، در مراکز مختلف مورد استفاده قرار گرفته و مفید هستند.
مزیت اسپرینکلرهای واکنش سریع
مزیت مهم این نوع اسپرینکلر، سرعت بالای آن در اطفای حریق است. واکنش سریع آن، مقدار تشکیل گازهای سمی و حرارت در حوادث حریق را تا حدود زیادی کاهش می‌دهد. با این کار فرصت بیشتر و امنیت محدوده بالاتری برای تخلیه به وجود می‌آورد. استفاده از اسپرینکلرهای پاسخ سریع برای بیمارستان‌ها و مدارس که امکان تخلیه سریع آنها وجود ندارد، گزینه مناسبی شمرده می‌شود. در این نوع اسپرینکلرها، محاسبات هیدرولیکی بهبود پیدا کرده و سایز لوله‌ها و مخزن تفاوت دارد. می‌توان با کمک آنها ظرفیت آبدهی پمپ و هزینه کلی را کاهش داد. همچنین استفاده از آن موجب کاهش مساحت ناحیه طراحی می‌شود که بسیار راهگشا خواهد بود.
انتخاب اسپرینکلر مناسب
مطابق با ویژگی‌های اصلی این دو نوع، اسپرینکلرهای واکنش سریع اغلب برای اماکنی که در آنها به طور معمول جمعیت زیاد است، همچنین امکان تخلیه سریع محل در زمان بروز حادثه وجود ندارد، نظیر مدارس و سایر اماکن شلوغ مناسب است. همچنین برای ساختمان‌های تجاری که در آنها تجهیزات و وسایل الکترونیکی حساس و گران قیمت وجود دارد، نیز انواع واکنش سریع انتخاب صحیح‌تری می‌باشد. برای انتخاب سیستم مناسب ساختمانی و محل مورد نظر شما، بهترین کار دریافت مشاوره تخصصی در این زمینه با متخصصین مهار فایر است.
