در این مطلب به بررسی عوامل و نکات مهم ایمنی حریق در بیمارستان می‌پردازیم.
آتش سوزی یکی از بزرگترین خطرات برای ایمنی انسان است. حال این خطر تنها محدود به ساختمان‌های مسکونی، کارخانجات و غیره نمی‌شود، بلکه در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی هم احتمال رخ دادن آن وجود دارد. چه بسا که آسیب‌های جانی بسیاری هم در پی خواهد داشت. چرا که معمولاً در بیمارستان‌ها افراد بسیاری وجود دارند و تعداد زیادی از آنها توانایی راه رفتن و تخلیه محل را هم ندارند. اگرچه استفاده از روش‌های اطفاء حریق مانند استفاده از مهار کننده‌ها و توجه بیمارستان‌ها به شارژ کپسول آتش نشانی در تهران در زمان مناسب، برای خاموش کردن به‌موقع آتش ضروری است اما پیشگیری از آتش می‌تواند از خسارات جانی و مالی بسیار زیادی پیشگیری کند. به همین خاطر توجه به نکات پیشگیری از وقوع آتش در چنین مکان‌هایی حائز اهمیت است.
اصول مهم پیشگیری از حریق در بیمارستان
در پیشگیری از آتش‌سوزی در بیمارستان‌ها اصول مهمی در نظر گرفته می‌شود. شناسایی دلایل بروز آتش‌سوزی، انجام اقدامات پیشگیرانه در برابر بروز حریق و شناسایی نحوه گسترش آتش‌سوزی احتمالی، از اصول مهم پیشگیری به حساب می‌آیند. اساساً آتش‌سوزی‌ها نتیجه ترکیب سریع اکسیژن با مواد سوختنی در درجه حرارت‌های مشخص هستند. بدین ترتیب اگر از ترکیب اکسیژن و مواد سوختنی جلوگیری شود و یا حرارت در حدی پایین‌تر از نقطه اشتعال نگه داشته شود، حریقی به وجود نخواهد آمد.
نکات مهم ایمنی حریق در بیمارستان
برای رسیدن به هدف ایمنی در برابر آتش در بیمارستان، باید یک سری نکات مد نظر باشد. این نکات شامل موارد زیر می‌گردد.
پیشگیری از ایجاد حریق
اولین مرحله در ایمنی حریق در همه مکان‌ها مخصوصا مراکز بهداشتی و درمانی، پیشگیری است و فقط زمانی که این روش اثرش را از دست دهد، روش‌های دیگر مورد توجه قرار می‌گیرند. اقدامات پیشگیرانه برای این منظور شامل:
- طراحی مناسب اسکلت و بنای ساختمان
- سرویس و نگهداری صحیح سازه
- نگهداری مناسب دستگاه‌ها و تجهیزات
- توجه جدی به مناطق دارای احتمال آتش‌سوزی بالا
- آموزش کارکنان در خصوص نحوه صحیح کار با دستگاه‌ها و تجهیزات
تهیه دستورالعمل‌های مناسب برای موارد فوق و بازرسی مداوم، از راه‌های پیشگیری ایجاد حریق و کنترل منابع حریق است. در این میان، موضوع برگزاری مستمر دوره‌های پیشگیری و مواجه ایمن با حریق و حوادث از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
ارتباطات (سیستم‌های کشف اعلام حریق)
یکی از الزامات ایمنی شهری برای سکونت در سازه‌ها، مجهز بودن به سیستم و تجهیزات کشف و اعلام حریق می‌باشد .حال در بیمارستان باید این اطمینان حاصل شود که در صورت بروز حریق، ساکنان و به خصوص مسئولین مربوط، به‌موقع باخبر شده باشند. اگر ارتباطات، موفق باشد، عملیات فرار، نجات و اطفاء حریق موثر و کارآمد اجرا می‌گردد. حال اگر ارتباطات موفقیت آمیز نباشد، محدود کردن حریق به عنوان تنها روشِ در دسترس باقی می‌ماند.
عملیات نجات و فرار از حمله عوامل ایمنی حریق در بیمارستان
هنگام بروز حریق می‌بایست کلیه ساکنین ساختمان شامل بیماران، پرسنل و عیادت کنندگان قبل از آنکه به وسیله گرما یا دود صدمه ببینند، به منطقه امن بروند. تعریف اصولی فرار یا خروج اضطراری آن است که افراد به راحتی به خارج از ساختمان و یا محل امن بروند و این کار باید در همه قسمت‌های ساختمان ممکن باشد.
استراتژی مهم در عملیات نجات و فرار
در عملیات نجات و فرار دو استراتژی عمده وجود دارد که یکی از آنها خروج نهایی یا فرار کامل است: که شامل خروج از ساختمان و رسیدن به فضای بازِ امن توسط افرادی است که قادر به انجام این کار هستند. خروج نهایی و رسیدن به فضای باز، نجات مطلق را به وجود می‌آورد.
ورود به پناهگاه یا منطقه امن از مراحل ایمنی حریق در بیمارستان
این روش به خصوص برای بیماران بستری کاربرد دارد. این عمل، نجات نسبی را فراهم می‌آورد. پناهگاه امن محلی در همان طبقه است که از حفاظت و ایمنی بالا در برابر آتش و محصولات آن برخوردار است. منطقه حفاظت شده یا امن و مسیرهای فرار باید دارای معیارهای خاصی به منظور ایمن بودن در برابر گسترش حریق و یا محصولات حریق باشند.
محدود کردن حریق و محصولات آن
منظور از محدود کردن حریق یعنی آنکه نسبت به حداقل رسیدن آتش اطمینان حاصل نمود. بنابراین در این مورد میزان وسایل و افرادی که در معرض تهدید هستند محدود است.
راهکارهای مهم برای پیشگیری از آتش‌سوزی بیمارستان‌ها
پیشگیری از آتش سوزی در بیمارستان‌ها یک مسئله بسیار حیاتی و اساسی است، زیرا این مکان‌ها حاوی بیماران ضعیف و آسیب‌پذیر هستند. در ادامه به برخی از راهکارهای مهم برای پیشگیری از آتش سوزی در بیمارستان‌ها اشاره می‌شود:
- اعمال مقررات و استانداردهای ایمنی: بیمارستان‌ها باید مقررات و استانداردهای ایمنی مرتبط با آتش سوزی را رعایت کنند. این استانداردها شامل اطفاء حریق، آموزش کارکنان، تجهیزات اطفاء حریق از جمله کپسول های آتش نشانی مناسب بیمارستان، نظارت بر اتاق‌ها و ایمنی خروج‌های اضطراری می‌شوند.
- آموزش کارکنان: تمام کارکنان بیمارستان باید آموزش‌های مناسب در زمینه پیشگیری از آتش سوزی و رفتار در مواجهه با حریق را دریافت کنند. آموزش‌ها باید دوره‌ای باشند و به طور منظم تکرار شوند.
- سیستم‌های اطفاء حریق: در برنامه‌های ایمنی حریق در بیمارستان ، این مکان‌ها باید تجهیزات اطفاء حریق مناسب در اختیار داشته باشند. این تجهیزات شامل آتش‌نشانی‌های خودکار، آب‌رسانی خودکار، انواع آتش‌نشانی‌ها (مانند اسپرینکلرها و آتش‌نشانی‌های پودری) و آموزش استفاده از آنها برای کارکنان می‌شود.
- برنامه‌های اخلال‌گیری: این مکان‌ها باید برنامه‌های اخلال‌گیری جدی داشته باشند تا در صورت بروز حادثه، بیماران و کارکنان به سرعت و به ایمنی از محل حادثه خارج شوند. این برنامه‌ها شامل تخصیص نقاط ملاقات، آموزش اخلال‌گیری و تمرین‌های تخصصی هستند
نکات مهم دیگر در پیشگیری از آتش سوزی در مراکز بهداشتی
- نظارت مداوم: نظارت مداوم بر تجهیزات اطفاء حریق، خروج‌های اضطراری، وضعیت سیستم‌های برق و سایر عوامل مرتبط با ایمنی بیمارستان ضروری است. هر گونه نقص یا اشکال در این زمینه‌ها باید به سرعت برطرف شود.
- مدیریت منابع: به موجب مقررات ایمنی حریق در بیمارستان، بیمارستان‌ها باید منابع کافی برای پیشگیری از آتش سوزی و مدیریت آن را در اختیار داشته باشند. این شامل تجهیزات، کارکنان، مواد خاموش کننده آتش و غیره می‌شود.
- طراحی مناسب: ساختمان بیمارستان باید طبق طراحی‌های مناسب برای جلوگیری از گسترش حریق طراحی شود. این شامل ایجاد ایزولاسیون مناسب بین اتاق‌ها، استفاده از مصالح ضدآتش و تهویه مناسب می‌شود.
- برنامه‌ریزی برای مواجهه با حریق: محل نگهداری بیماران باید برنامه‌های جامع و محاسبه شده‌ای برای مواجهه با حریق داشته باشد، از جمله تخصیص منابع انسانی و تجهیزات در صورت بروز حریق.
- تمرین‌های تخصصی: تمرین‌های تخصصی برای تیم‌های ایمنی حریق بیمارستان به منظور آمادگی در مواجهه با حوادث باید به صورت دوره‌ای برگزار شود.
اجزای سیستم اعلام حریق بیمارستان
سیستم اعلام حریقی که در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل دو قسمت خواهد بود.
دتکتورهای حرارتی و دودی
دکتورهای حرارتی و دودی در نقاط مختلف بیمارستان و اتاق‌ها نصب می‌شوند تا در صورت تشخیص دود و یا حرارت زیاد، احتمال وقوع آتش سوزی را به دستگاه اعلام حریق هشدار دهند.
دستگاه‌های اعلام حریق
این دستگاه‌ها اطلاعاتی را که توسط دتکتورهای دودی و حرارتی داده می‌شود را دریافت کرده و پس از پردازش آنها هشدارهای لازم را اعمال می‌نماید.
نتیجه گیری
ایمنی بیمارستان در برابر آتش سوزی یکی از فاکتورهای مهم در نگهداری و ایمنی بیماران به حساب می‌آید و باید مورد توجه خاص مدیریت قرار گیرد. طراحی برنامه ایمنی حریق در بیمارستان ، یکی از وظایف مدیر بیمارستان است که از طریق روش‌های فوق قابل دستیابی می‌باشد. روش‌های فوق نشان دهنده چهارچوب کلی برنامه مدیریت حریق در بیمارستان است که باید انجام شوند.
