یکی از بخش‌های ضروری و مهم برای ایمنی بیشتر ساختمان‌ها سیستم اعلام حریق و اطفاء حریق است. این سیستم‌ها دارای استانداردهای مشخصی برای نصب و پیاده‌سازی هستند. در صورت عدم رعایت قوانین و استانداردهای لازم برای نصب این سیستم‌ها کارایی تجهیزات کاهش پیدا می‌کند. در این مطلب از گروه مهار فایر به بررسی استانداردهای سیستم اعلام حریق می‌پردازیم.
آشنایی با سیستم اعلام حریق
برای افزایش سطح ایمنی در ساختمان‌های مختلف از تجهیزاتی برای اعلام و اطفاء حریق استفاده می‌کنند. تجهیزات مورد استفاده در این سیستم‌ها اغلب الکترونیکی بوده و به تشخیص به موقع حریق کمک می‌کنند. اگر طراحی و نصب این سیستم‌ها به درستی انجام شود خسارت‌های ناشی از حریق به شدت کاهش پیدا می‌کند. در سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق از تجهیزاتی مانند موارد زیر استفاده می‌شود:
- پنل مرکزی
- دکتورهای اعلام حریق
- تجهیزات اتوماتیک تشخیص حریق
- شستی اعلام حریق
پنل مرکزی به منزله مغز سیستم اعلام و اطفاء حریق شناخته می‌شود. دکتورهای اعلام حریق نیز به چند نوع مختلف مانند دکتورهای دودی، دکتورهای حرارتی و دکتورهای گازی تقسیم می‌شوند.
اگرچه در کنار طراحی و اجرای این سیستم‌ها و رعایت استانداردهای لازم برای نصب آنها، لازم است تجهیزات شارژ شده و آماده‌ای برای اطفای حریق در دسترس داشته باشید. برای آگاهی از زمان شارژ کپسول‌های آتش نشانی، روش انجام این کار و لیست قیمت اتحادیه شارژ کپسول آتش نشانی و شارژ کسپول آتش نشانی در شرق تهران و سایر مناطق پایتخت، می‌توانید روی خدمات مجموعه مهار فابر حساب کنید.
عملکرد سیستم اعلام حریق
رعایت استانداردهای سیستم اعلام حریق به بهبود عملکرد تجهیزات آن کمک می‌کند. از این رو باید توسط افراد حرفه‌ای و متخصص در حوزه سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق انجام گیرد. در حالت کلی، سیگنال‌های مشکوک به کمک دکتورهای به کار رفته در سیستم به پنل مرکزی ارسال می‌شوند. این سیگنال‌ها شامل دود، حرارت زیاد و وجود گاز در محیط می‌شوند. پنل مرکزی نیز دستورات لازم برای اعلام حریق از طریق سیستم را صادر می‌کند. به صدا در آمدن آژیرها و چراغ‌های چشمک‌زن بخشی از این اقدامات اعلام حریق هستند.
سیستم اعلام حریق برای چه ساختمان‌هایی ضروری است؟
وجود سیستم اعلام حریق برای هر ساختمان موجب بالا رفتن سطح ایمنی آن می‌گردد. با این همه، در برخی از ساختمان‌ها نصب و اجرای این سیستم‌ها الزامی است. در این ساختمان‌ها پیمانکار در فرایند ساخت برای نصب سیستم مذکور اقدامات لازم را انجام خواهد داد. در اغلب ساختمان‌هایی که به صورت مجتمع ساخته می‌شوند وجود سیستم اعلام و اطفاء حریق ضروری است. همچنین واحدهای تجاری تک واحده با مساحتی بیشتر از 500 متر نیز باید نسبت به نصب این سیستم‌ها اقدام کنند. در تمام این ساختمان‌ها باید استانداردهای لازم برای نصب سیستم رعایت گردد. همچنین در ساختمان‌های تجاری با ورودی مشترک و متراژ بیش از 300 متر هم باید سیستم اعلام حریق نصب نمود.
استانداردهای سیستم اعلام حریق در بخش‌های مختلف
استانداردهای نصب دتکتورهای اعلام حریق
یکی از بخش‌های بسیار مهم در هر سیستم اعلام و اطفاء حریق دتکتورها هستند. در این بخش خواهیم گفت که در نصب دتکتورهای اعلام حریق چه ضوابطی را باید رعایت نمود.
1- قوانین نصب دتکتورهای دود
از این تجهیزات باید در تمام راهروها و اتاق‌ها و در محوطه ساختمان استفاده کرد. در سقف باید دست کم 10 سانتی‌متر دتکتورها را دورتر از موانع و دیوارها نصب کرد. همچنین فاصله تجهیز تا سقف نیز نباید بیشتر از 30 سانتی‌متر باشد. انتخاب محل مناسب برای نصب از مهم‌ترین قسمت‌های نصب این نوع دتکتور می‌باشد. باید محلی را انتخاب کرد که جریان هوا در آن ایجاد آلارم‌های کاذب در آشکارساز دود نکند. یکی از استانداردهای نصب این تجهیزات رعایت فاصله این آنها تا دریچه هوا است. این فاصله از دریچه هوا یا تهویه مطبوع نباید کمتر از 90 سانتی‌متر باشد.
2- استانداردهای نصب آشکارساز حرارتی
بهتر است این تجهیزات در مکان‌هایی که دتکتورهای دود وجود ندارند نصب شوند. مکان‌هایی که سطح رطوبت و گرد و غبار بالایی دارند نظیر آشپزخانه انتخاب مناسبی برای نصب این دتکتورها هستند. ارتفاعی که این تجهیز آشکارساز حرارت در آن نصب می‌شود باید بر اساس توصیه سازنده باشد. همچنین فاصله این تجهیزات اعلام حریق تا دریچه هوا باید بیشتر از 90 سانتی‌متر باشد.
3- استانداردهای نصب دتکتورهای مونواکسید کربن در سیستم اعلام حریق
در نصب این دتکتورها باید استانداردهای NFPA 720 دقیقا مطابق با دستورالعمل سازنده اجرا گردد. در هر اتاق و منطقه‌ای از ساختمان که تجهیزات سوخت سوز وجود دارد باید از این دتکتور استفاده گردد.
ضوابط و استانداردهای نصب شستی اعلام حریق
شستی‌ها تجهیزاتی هستند که امکان فعال‌سازی دستی سیستم اعلام و اطفاء حریق را می‌دهند. این تجهیزات در زمان آتش‌سوزی توسط ساکنین ساختمان فعال شده و هشدارهای لازم صادر می‌گردد. در پروسه نصب این تجهیزات باید به سه عامل بسیار مهم توجه نمود که در ادامه شرح می‌دهیم. این سه فاکتور از استانداردهای سیستم اعلام حریق محسوب می‌شوند.
1- مکان نصب شستی اعلام حریق
این شستی‌ها باید در قسمت خروجی ساختمان‌ها و در هر درب و خروجی نصب شوند. هر نقطه خروج تا محل شستی باید در حدود 61 متر فاصله داشته باشد. همچنین ارتفاع این تجهیزات اعلام حریق از کف باید بین 107 تا 122 سانتی‌متر باشد.
2- استانداردهای نصب شستی سیستم اعلام حریق
نصب باید به گونه‌ای انجام گیرد که از ماندن شستی اعلام حریق در جای خود برای زمان طولانی مطمئن بود. اهرم و دسته‌ی این شستی‌ها باید به وضوح قابل مشاهده و شناسایی باشند. همچنین محل نصب این تجهیزات باید جایی باشد که در معرض دستکاری قرار نگیرد.
3- شناسایی شستی اعلام حریق
بهتر است از علامت و برچسبی برای شناسایی این شستی در سیستم اعلام حریق کمک گرفت. علامت و برچسب مذکور باید در فاصله‌ی 1.5 متری از شستی اعلام حریق قرار بگیرد.
نکات مهم در استانداردهای سیستم اعلام حریق
در این بخش به برخی از نکات مهم که در زمان نصب سیستم اعلام حریق باید در نظر گرفت می‌پردازیم.
- بیشترین مساحتی که تحت پوشش هر سیستم اعلام حریق قرار می‌گیرد 2000 متر مربع است.
- در هر زون و منطقه نیز باید حداکثر 24 المان مربوط به سیستم اعلام حریق قرار گیرد. این المان‌ها شامل مواردی نظیر آژیرها و شستی‌های سیستم اعلام حریق می‌شوند.
- برای پاساژها باید از یک سیستم اعلام حریق مرکزی و یک سیستم جداگانه برای هر واحد استفاده کرد.
- زون بندی سیستم اعلام حریق باید مطابق با استانداردها و قوانین صورت گیرد.
توجه به این نکات کمک بزرگی در اجرای هر چه بهتر سیستم اطفاء حریق می‌کند.
سخن پایانی
آشنایی با استانداردهای سیستم اعلام حریق به نتیجه‌بخش بودن آن کمک زیادی می‌کند. در این مطلب از گروه مهار فایر بخشی از این استانداردها را مرور کردیم. امیدواریم با رعایت این استانداردها، ایمنی ساختمان مورد نظر افزایش یابد و در هنگام بروز حریق، به سلامت جان و مال افراد، کمک زیادی نماید.
