در این مطلب به بیان اهمیت زون بندی سیستم اعلام حریق در پروسه مهار آتش می‌پردازیم. زون‌بندی در حالت کلی به معنای تقسیم‌بندی مناطق مختلف بر اساس مشخصه‌ای خاص است. زون‌ها یکی از اجزای بسیار مهم در انواع سیستم اعلام حریق محسوب می‌شوند. در واقع با زون‌بندی اطلاعات مربوط به ناحیه درگیر آتش دقیق‌تر خواهد بود و کمک‌رسانی بهتر صورت می‌گیرد. به همین خاطر این تقسیم‌بندی در فرآیندهای مهار آتش موجب کاهش خسارت‌های احتمالی می‌شود.
آشنایی با مفهوم زون‌بندی حریق
در سیستم‌های اعلام حریق، هر ساختمان و مجموعه را به چند بخش مختلف تقسیم می‌کنند. این بخش‌بندی‌ها بر اساس فاکتورهای مختلفی مانند مساحت، کاربری و ابعاد در محیط‌های مختلف صورت می‌گیرد. سپس در زمان وقوع آتش‌سوزی اخطار هر زون با شروع حریق در محدوده، هشدارهای لازم را صادر می‌کند. به این ترتیب هم شناسایی محل دقیق آتش‌سوزی بهتر انجام می‌شود و هم سرعت فرآیند امداد بالا می‌رود. در سیستم‌های اعلام حریق فاقد زون‌بندی تاخیر در هشدارهای اولیه را شاهد هستیم. در نتیجه آتش، فرصت بیشتری برای گسترش پیدا کرده و خسارت‌ها به صورت چشمگیری بالا می‌رود. در مقررات ملی ساختمان ایران زون حریق، قسمتی از فضای داخلی ساختمان است. این بخش از فضای داخلی باید از اطراف و کف و سقف به دیوارها و سقف و کف محدود شده باشد. بنابراین در محیط‌ها و فضاهای باز زون بندی سیستم اعلام حریق کاربرد چندانی ندارد. به کمک این تعریف اعلام شده، معیارهای لازم برای تقسیم‌بندی حریق مشخص می‌شود.
زون بندی سیستم اعلام حریق چگونه انجام می‌شود؟
زون‌ها در سیستم اعلام حریق در واقع مناطق اطفاء حریق محسوب می‌شوند. به کمک این کار آتش‌نشان‌ها برای مهار آتش اطلاعات مفید و کاربردی کسب می‌کنند. منطقه‌بندی حریق توسط کنترل پنل‌های اعلام حریق آدرس پذیر و کنترل پنل‌های اعلام حریق متعارف انجام می‌شود. این تجهیزات برای پروسه منطقه بندی حریق بسیار مهم و ضروری می‌باشد.
چرا زون بندی در سیستم اعلام حریق مهم است؟
در این بخش با دلایل و مزیت‌های منطقه‌بندی حریق آشنا خواهیم شد. ایمنی و مدیریت ساختمان‌ها به کمک زون‌بندی بسیار بهبود پیدا می‌کند. اما مزایا و اهمیت منطقه‌بندی حریق تنها به این موارد محدود نیست و مزایای بیشتری دارد. در ادامه با تعدادی از مزیت‌های منطقه‌بندی حریق آشنا می‌شویم.
تشخیص زود هنگام آتش‌سوزی
یکی از مهم‌ترین مزیت‌ها و دلایل استفاده از زون بندی حریق تشخیص زود هنگام آتش است. به کمک این سیستم، ساکنان ساختمان و آتش‌نشان‌ها در کوتاه‌ترین بازه زمانی از وقوع آتش‌سوزی مطلع می‌شوند. در نتیجه جان تعداد زیادی از افراد به کمک منطقه‌بندی حفظ می‌شود. همچنین اعلام به موقع حریق، کمک زیادی به جلوگیری از خسارت‌های مالی بیشتر می‌کند.
افزایش سطح ایمنی ساختمان
از دیگر دلایل اهمیت استفاده از زون بندی سیستم اعلام حریق بالا رفتن سطح ایمنی ساختمان است. برخی از مناطق در هر ساختمان بیشتر در معرض حریق و آتش‌سوزی قرار دارند. اتاق‌های برق، اتاق سرور و آشپزخانه‌ها از جمله محیط‌های با ریسک بالا در حریق هستند. در نتیجه با اعلام به موقع و دقیق محل حریق در ساختمان، امنیت کلی ساختمان نیز بهبود خواهد یافت.
رعایت استانداردها و قوانین آتش‌نشانی
زون‌بندی حریق در بسیاری از قوانین محلی آتش‌سوزی به عنوان یکی از الزامات در نظر گرفته شده است. بنابراین برای جلوگیری از جریمه شدن باید منطقه‌بندی حریق را جدی گرفت. فاکتورهای مختلفی مانند کاربری و ارتفاع ساختمان در ضروری بودن منطقه‌بندی حریق موثر هستند.
این مزیت‌ها و کاربردها از دلایل اصلی اهمیت منطقه بندی حریق در ساختمان‌های مختلف محسوب می‌شوند. بنابراین برای بهبود امنیت محیط در زمان وقع حریق باید از تجهیزات لازم برای سیستم اعلام حریق منطقه‌بندی شده استفاده کنید.
چالش‌های زون بندی سیستم اعلام حریق چیست؟
منطقه‌بندی حریق در سیستم اعلام و اطفاء آتش با چالش‌هایی نیز همراه است. در این بخش کارشناسان ما به مشکلات و چالش‌های پیش رو در اجرای چنین سیستم اعلام حریقی اشاره می‌کنند.
پیچیدگی نصب سیستم اعلام حریق زون‌بندی شده
نصب و اجرای تجهیزات مورد نیاز برای چنین سیستم اعلام حریقی پیچیده و سخت است. این کار به تخصص و دانش فنی زیادی در این حوزه نیاز دارد تا سیستم اعلام حریق مذکور به درستی اجرا گردد. مهندسین ما در گروه مهار فایر آماده ارائه خدمات طراحی و اجرای سیستم‌های اطفاء حریق منطقه‌بندی شده هستند.
هزینه نصب و نگهداری زون‌بندی حریق
اگر در سیستم اعلام حریق، مناطق متعددی وجود داشته باشد هزینه نصب و نگهداری بالایی خواهد داشت. بنابراین برای اجرای این سیستم اعلام حریق باید از قبل به فکر مدیریت و تامین هزینه‌ها بود.
هشدارهای کاذب سیستم اعلام حریق منطقه‌بندی شده
گاهی از اوقات در این سیستم اعلام حریق شاهد هشدارهای نادرست و به اصطلاح کاذبی هستیم. این مشکل هنگامی که سیستم به درستی نصب و راه‌اندازی نشده باشد بیشتر رخ می‌دهد. چنین هشدارهایی در سیستم اعلام حریق هزینه‌بر و مخرب هستند و باعث نارضایتی در ساکنین می‌شوند.
برای زون بندی سیستم اعلام حریق چه تجهیزاتی نیاز است؟
بعد از اینکه به اهمیت منطقه‌بندی در سیستم اعلام حریق پی بردیم باید با تجهیزات مورد نیاز آن هم آشنا شویم. از جمله تجهیزات و دستگاه مورد نیاز برای چنین سیستمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آشکارسازهای آتش‌نشانی: ردیاب‌های حریق را می‌توان به عنوان مهم‌ترین تجهیز در سیستم‌های اعلام حریق معرفی نمود. این تجهیزات قادرند دود و گرما و شعله‌های آتش را در محیط شناسایی کرده و سیگنال هشدار ارسال کنند.
- اعلام کننده‌های دستی: این تجهیزات نیز برای فعال کردن سیستم اعلام حریق کاربرد دارند. در اغلب اوقات اعلام کننده‌های دستی در نزدیکی خروجی‌های ساختمان نصب می‌شوند تا راحت‌تر فعال شوند.
- سیستم‌های نوری و صوتی اعلام حریق: این سیستم‌ها نیز بیشتر برای هشدار به ساکنین ساختمان در زون‌بندی حریق به کار می‌روند. از سیستم‌های صوتی و نوری اعلام حریق معمولا به صورت ترکیبی استفاده می‌شود.
- پنل‌های اعلام کننده آتش: نمایش وضعیت مناطق مشخص شده اعلام حریق از طریق این پنل‌ها انجام می‌شود.
سخن نهایی
زون بندی سیستم اعلام حریق در بسیاری از سیستم‌های اعلام حریق الزامی و البته کمک کننده است. سرعت اطلاع‌رسانی به کمک منطقه‌بندی آتش بسیار بالا رفته و خسارت‌های مالی و جانی کم می‌شود. برای دریافت راهنمایی برای تهیه تجهیزات و دریافت مشاوره در زمینه سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق با کارشناس تیم مهار فایر تماس بگیرید.
