در این مقاله قصد داریم تا در مورد ویژگی های کفش آتش نشانی مناسب و اهمیت استفاده از آن برای آتش‌نشان‌ها صحبت کنیم.
در تمامی صنایع و مشاغل رعایت نکات ایمنی یکی از مهمترین مواردی است که باید به آن توجه گردد. یکی از همین نکات ایمنی، استفاده از تجهیزات و لباس کار مناسب می‌باشد. لباس ایمنی تنها محدود به شلوار و کاپشن نبوده و مواردی همچون کفش ایمنی را هم شامل می‌شود. در طول روز آتش‌نشانان در معرض خطرات مختلفی از جمله صدمات جسمی، خطرات شیمیایی، حرارتی و الکتریکی قرار می‌گیرند. به همین دلیل استفاده از کفش ایمنی با ویژگی‌های خاص نظیر: مقاومت در برابر آتش، بریدگی و لغزندگی کمک می‌کند تا آنها در محیط کار با ایمنی و راحتی فعالیت کنند. در این مقاله به بررسی کفش ایمنی آتشنشانی و نکات مهم در هنگام استفاده از کفش ایمنی می‌پردازیم.
کفش ایمنی چیست؟
کفش ایمنی یکی از تجهیزات حفاظت فردی است که توسط کارگران، آتش‌نشانان و افرادی که مدت زمان طولانی سرپا هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کفش‌ها جهت استفاده در شرایطی که ممکن است کف زمین لیز باشد، برای افرادی که اپراتور دستگاه هستند، آتش‌نشانان و افرادی که با مواد شیمیایی خطرناک سر و کار دارند، طراحی شده است. به طور کلی در محیط‌های چالش برانگیز یا محیط‌های کاری مختلف، ایمنی کارکنان از اهمیت بالایی برخوردار است. در تهیه و ساخت کفش ایمنی از مواد و وسایل گوناگونی استفاده می‌شود که در مقاومت و طول عمر آنها تاثیرگذار است.
تاریخچه به کارگیری کفش ایمنی
استفاده از کفش‌های ضخیم و انواع چکمه‌های بلند در زمان کار، در گذشته امری معمول و رایج بوده است، اما ویژگی های کفش آتش نشانی در آن زمان همانند امروز نبود و از پای فرد آتش‌نشان در برابر خطرات مراقبت نمی‌کرد. می‌توان گفت که اولین نوع کفش ایمنی در سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۳ در آمریکا طراحی و ساخته شد. اولین کفش‌های ایمنی دارای رویه فلزی و استیل بوده و علاوه بر محیط صنعتی، در جنگ و توسط سربازان نیز استفاده می‌شد.
با گذر زمان و ورود شرکت‌های مختلف، انواع کفش ایمنی تولید و در بازارهای جهانی عرضه گردید. شاید جالب باشد که بدانید اولین کشور وضع کننده قانون استفاده از لباس و تجهیزات ایمنی همانند کفش ایمنی، آمریکا بود. پس از آن استانداردهای جهانی برای تولید و استفاده از این محصول تنظیم و صادر گردید و از آن هنگام کفش ایمنی جزء تجهیزات حفاظت فردی آتش نشانی به حساب می‌آید.
اهمیت و ضرورت استفاده از کفش ایمنی آتش نشانی
پیش از پرداختن به ویژگی های کفش آتش نشانی بهتر است اهمیت استفاده از آن را بررسی کنیم. مطابق با تحقیقات انجام شده، یکی از شایع‌ترین آسیب‌های ناشی از محیط کار مربوط به پاها است. آتشنشانی شغلی پرخطر است و با توجه به رویارویی با حوادث مختلف، نیاز است تا از کفش ایمنی مناسبی استفاده گردد. به جز این مورد، از دیگر موارد حائز اهمیت برای استفاده از کفش ایمنی آتش نشانی ، شامل موارد زیر است:
محافظت از له شدگی و شکستگی پا
یکی از مهمترین و شایع‌ترین آسیب‌های جدی که در محیط‌های کاری و به ویژه هنگام آتش سوزی ممکن است اتفاق بیفتد، سقوط ناگهانی اشیای سنگین، ماشین آلات، تجهیزات صنعتی و ایجاد آسیب‌هایی مانند شکستگی، له شدگی و بریدگی در پاها است. از این رو استفاده از کفش آتش نشانی با استانداردهای ایمنی، خطرات آسیب‌های ناشی از سقوط اجسام سنگین را به شدت کاهش می‌دهد.
جلوگیری از برق گرفتگی از ویژگی های کفش آتش نشانی
یکی دیگر از آسیب‌های بسیار جدی و خطرناک در زمان آتش سوزی، خطر برق گرفتگی و ایجاد شوک‌های الکتریکی است. کفش کارهای ایمنی تهیه شده از ترکیبات غیر رسانا مانند: چرم و پلاستیک، خطرات الکتریکی و آسیب‌های ناشی از برق گرفتگی را به شدت کاهش داده و تاثیر بسزایی در افزایش ایمنی پا خواهند داشت.
محافظت از سوختگی پاها در هنگام آتش‌سوزی
سوختگی ناشی از حریق و ریزش ترکیب مواد شیمیایی در محیط‌های کاری یکی دیگر از آسیب‌های ایجاد شده در پاها بوده و از خطرات دائمی برای آتش‌نشانان به شمار می‌آید. استفاده از کفش ایمنی مناسب و عایق در برابر شعله‌های حریق و نفوذ مواد شیمیایی، یکی از مهمترین موارد ایمنی در هنگام اطفاء حریق توسط آتش‌نشانان است.
محافظت از بریدگی پاها از مهمترین ویژگی های کفش آتش نشانی
هنگام اطفاء حریق، فرو رفتن اجسام تیز و برنده از خطرات و احتمالات آسیب رسان در محیط‌های صنعتی، کارگاهی و تولیدی به شمار می‌آید. بریدگی‌های خفیف تا شدید از دیگر صدمات ایجاد شده در پا هنگام کار با ابزارآلات و ماشین‌آلات و تجهیزات تیغه‌دار و برنده است. از این رو استفاده از کفش کار مناسب و مقاوم در برابر نفوذ اجسام تیز و ضربه‌های برنده ناشی از برخورد آنها با پا، بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
محافظت از پای آتش نشان در برابر صدمات اسکلتی عضلانی
لیز خوردن از آسیب‌ها و حوادث شایع در هنگام آتش‌سوزی است. کفی استاندارد از تجهیزات مناسب جهت کاهش مشکل و آسیب‌های اسکلتی عضلانی ناشی از زمین خوردن‌های ناگهانی در محیط کار به شمار می‌آید.
الزامات قانونی
در بسیاری از مواقع استفاده از کفش ایمنی در محیط کار و به خصوص هنگام اطفاء حریق، الزامی می‌باشد. پوشیدن کفش ایمنی می‌تواند برای کارفرما یک راه حل قانونی جهت کاهش مسئولیت حقوقی در صورت وقوع حوادث باشد.
ویژگی های کفش آتش نشانی استاندارد
به شکل کلی پارامترها و ویژگی‌های مهمی برای کفش ایمنی آتشنشانی مطابق با شرایط محیطی کار در نظر گرفته خواهد شد. رعایت این نکات بسیار مهم است و استانداردهای وضع شده تاثیر بسیار زیادی در افزایش ایمنی و کاهش خطرات احتمالی خواهند داشت. در ادامه به این ویژگی‌ها اشاره می‌کنیم.
جنس کفش ایمنی
نوع پارچه در نظر گرفته شده به منظور طراحی و دوخت انواع مختلف کفش کار، اهمیت بسیار زیادی داشته و مواد اولیه با توجه به شرایط و خطرات احتمالی در محیط مورد نظر انتخاب خواهد شد. معمولاً بیشتر کفش‌های ایمنی آتش نشانی از موادی همانند چرم محکم با ضخامت زیاد، پلاستیک‌های پلیمری و پلی‌استری، پشم‌های حیوانی و چرم‌های مصنوعی ساخته خواهند شد.
کفی مناسب کفش ایمنی
یکی دیگر از موارد بسیار مهم در خصوص رعایت استانداردهای مورد نیاز کفش ایمنی، در نظر گرفتن کفی مناسب با وزن ایده آل، مقاوم در برابر لیز خوردن و مقاوم در برابر آتش سوزی و حریق بدون محدودیت حرکتی برای افراد است. تمامی آتش‌نشانان باید از این نوع کفش استفاده کنند. کفش ایمنی ضد حریق با داشتن چند لایه متراکم و استفاده از بافت نسوز، از پاها در برابر سوختگی و حرارت بالا محافظت می‌کند. بیشتر مدل‌های چرمی برای عایق‌بندی استفاده می‌شوند.
نکات مهم در استفاده از کفش آتش نشانی
آتش‌نشان‌هایی که از کفش‌های ایمنی استفاده می‌کنند، باید نکات زیر را مد نظر و توجه داشته باشند.
- همیشه هر دو پا اندازه گرفته شود. زیرا ممکن است اندازه آنها یکسان نباشد.
- هنگام انتخاب کفش، طول، عرض و عمق کفش مهم است. همیشه هر دو کفش امتحان شود.
- فضای کافی در جلوی کفش وجود داشته باشد تا امکان حرکت طبیعی انگشتان پا در هنگام راه رفتن فراهم گردد.
- اطمینان از این که بین بلندترین انگشت پا و انتهای کفش حدود 1 سانتی‌متر فاصله وجود دارد.
- باید برای تعیین راحتی کفش‌های ایمنی، زمان کافی برای امتحان آنها داده شود.
- با افزایش سن، اندازه پاها تغییر می‌کند، بنابراین آنها را به طور دوره‌ای اندازه‌گیری کنید.
- هر کفشی که عرضه می‌شود، باید دارای گواهی و مهر CE باشد.
