استاندارد NFPA و قوانین و مفاهیم آن

در این مقاله قصد داریم در مورد استاندارد NFPA و مفاهیم آن با شما صحبت کنیم.
پیروی کردن و تعهد داشتن به قوانین و مقررات به نظم و ترتیب معینی نیاز دارد که تحت عنوان استاندارد نامگذاری شده است. در واقع استاندارد، الگو و سرمشقی است که برای اجرای فعالیت‌ها در زمینه‌های مختلف اهمیت دارد. استاندارد شامل حال کالا، شغل، فعالیت، ارزیابی و حتی مسئولیت‌های اجتماعی می‌شود. همچنین توجه به استاندارد به همراه معیارها، کیفیت کار را به نسبت افزایش یا کاهش می‌دهد.

کاربرد مواد شیمیایی در زندگی روزمره رو به افزایش است و همین امر موجب استفاده از راهکارهایی چون استانداردهای NFPA به منظور کاهش خطرات می‌گردد. به دلیل ریسکی که مواد شیمیایی خطرناک برای انسان و محیط زیست پدید می‌آورد، استفاده از استانداردهای شناخته شده همانند NFPA حائز اهمیت خواهد بود. برای شناسایی این استاندارد بهتر است ادامه مطلب را از دست ندهید.

منظور از استاندارد NFPA چیست؟

کلمه NFPA مخفف National Fire Protection Association انجمن ملی حفاظت از آتش سوزی می‌باشد. سازمان NFPA در سال 1896 میلادی تاسیس گشت و تا سال 1905 تنها در زمینه آتش سوزی و انواع سیستم اطفا حریق فعالیت می‌نمود. پس از آن به دلیل نیاز به وجود استاندارد در زمینه‌های گوناگون، کار خود را گسترش داد. هدف آن بالا بردن کیفیت زندگی با ارائه استانداردها در زمینه ایمنی حریق، کاهش خسارات آتش سوزی و همچنین استانداردهای تجهیزات الکتریکی و ساختمان، انجام پژوهش و آموزش می‌باشد. سازمان NFPA دارای بیش از 300 استاندارد در زمینه‌های گوناگون بوده که دائما در حال بهبود و توسعه در زمینه به حداقل رساندن اثرات آتش سوزی و سایر خطرات مرتبط است.

لوزی‌های خطر مطابق با استاندارد NFPA

لوزی‌های خطری که در آزمایشگاه‌ها و یا روی ظروف مواد شیمیایی درج می‌گردند، هر کدام یک سطح خطر را مطابق با ذیل نشان می‌دهند که در ادامه مهمترین آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

4: حداکثر خطر
3: خطر جدی
2: خطر متوسط
1: خطر خفیف
0: کمترین خطر یا بی خطر

لوزی قرمز

رنگ قرمز در لوزی استاندارد NFPA قابلیت اشتعال پذیری (Flammability) ماده شیمیایی است که توسط اعداد 0 تا 4 نشان داده می‌شود

عدد 4، نشان دهنده قابلیت اشتعال پذیری بالا است، یعنی ماده شیمیایی در دمای کمتر از 73 درجه فارنهایت مشتعل می‌گردد. پروپان (Propane) از جمله مواد شیمیایی با قابلیت اشتعال پذیری بالا است.
عدد 3، شان دهنده قابلیت اشتعال پذیری متوسط می‌باشد؛ یعنی ماده شیمیایی در دمایی بین 73 تا 100 درجه فارنهایت مشتعل می‌شود. استون (Acetone) از جمله مواد شیمیایی با قابلیت اشتعال پذیری بالا است.
عدد 2، شان دهنده قابلیت اشتعال پذیری کم بوده و ماده شیمیایی در دمای بین 100 تا 200 درجه فارنهایت مشتعل می‌گردد. گوگرد (Sulfur) در این دسته جای می‌گیرد.
عدد 1، نشان دهنده قابلیت اشتعال پذیری بسیار کم است، یعنی ماده شیمیایی در دمایی بالاتر از 200 درجه فارنهایت مشتعل می‌شود. آمونیاک (Ammonia) در این دسته قرار می گیرد.
عدد صفر، نشان دهنده اشتعال ناپذیری ماده شیمیایی است؛ یعنی ماده در هیچ دمایی مشتعل نمی‌شود. تترا کلرید کربن (Carbon Tetrachloride) از این دسته است.

لوزی زرد در استاندارد NFPA

رنگ زرد لوزی در این استاندارد، سطح ناپایداری و میزان واکنش پذیری ماده شیمیایی را نشان می‌دهد. در واقع این لوزی میزان واکنش ماده با هوای محیط، نور و یا هر دو را مشخص می‌کند. در لوزی زرد رنگ هم اعدادی بین 0 تا 4 قرار می‌گیرند که نشان دهنده سطح واکنش پذیری ماده شیمیایی هستند.

عدد 4، نشان دهنده قابلیت واکنش پذیری بالا است و مواد شیمیایی این دسته به راحتی در دما و فشار معمولی تجزیه می‌شوند. تری نیترو تولوئن (Trinitrotoluene) یا TNT نوعی از این ماده شیمیایی است.
عدد 3، نشان دهنده مواد شیمیایی با قابلیت واکنش پذیری کمتر از گروه قبلی است. مواد شیمیایی این گروه برای واکنش پذیری به منبع آغازگر قوی نیاز دارند. پراکسید هیدروژن (Hydrogen Peroxide) در این دسته جای می‌گیرد.
عدد 2، نشان دهنده قابلیت واکنش پذیری کم است. مواد این گروه برای واکنش به دما و فشار بالا نیاز دارند. پتاسیم (Potassium) از این جمله خواهد بود.
عدد 1، نشان دهنده قابلیت واکنش پذیری بسیار کم است؛ یعنی مواد برای واکنش به دما و فشار بسیار بالایی نیاز دارند. پروپن (Propene) در این دسته جای می گیرد.
عدد صفر، نشان دهنده پایداری و واکنش ناپذیری ماده شیمیایی است. مواد شیمیایی این دسته در دما و فشار بسیار بالا هم واکنش نشان نمی دهند. هلیوم (Helium) در این دسته جای می گیرد.

لوزی آبی در NFPA

لوزی آبی استاندارد NFPA نشان دهنده میزان خطری است که ماده شیمیایی برای سلامت (Health) بدن انسان دارد.اکثر مواد شیمیایی به واسطه استنشاق، تماس با پوست و بلعیده شدن آسیب‌های جدی به بدن وارد می‌کنند. اعداد 0 تا 4 درج شده در این لوزی سطح آسیب‌های مواد شیمیایی بر بدن انسان را نمایش می‌دهند.

عدد 4، نشان دهنده کشنده و خطرناک بودن ماده شیمیایی در شرایط عادی است. هیدروژن سیانید (Hydrogen Cyanide) در این دسته قرار می‌گیرد.
عدد 3، هشدار می‌دهد که ماده شیمیایی می‌تواند آسیب جدی بر سلامتی وارد آورد. گاز کلر (Chlorine gas) در این دسته جای می‌گیرد.
عدد 2، مواد شیمیایی موجود در این دسته به نسبت آسیب رسانی کمتری برای سلامت انسان دارند. گاز آمونیاک (Ammonia gas) در این دسته قرار دارد.
عدد 1، نشان می دهد که مواد شیمیایی موجود در این دسته آسیب رسانی بسیار کمتری برای بدن انسان دارند و اغلب تحریک کننده هستند. پتاسیم کلرید (Potassium Chloride) در این دسته می باشد.
عدد صفر، بیانگر این است که ماده شیمیایی هیچ خطر و آسیبی برای سلامت انسان ندارد و برای مواجهه با آن ها نیاز به انجام اقدام احتیاطی خاصی نیست. لانولین (Lanolin) از جمله این مواد هستند.

لوزی سفید در استاندارد NFPA

رنگ سفید در لوزی استاندارد NFPA نشان دهنده خطرات خاص (Special Hazards) مواد شیمیایی است. در این دسته برخلاف لوزی‌های قبل، به جای اعداد، علائمی در لوزی قرار می‌گیرند که معانی خاصی دارند. برخی از این علائم به شرح زیر می‌باشند:

OX (Oxidizer): نشان دهنده خاصیت اکسیدکنندگی ماده شیمیایی است. نیترات آمونیو از جمله این مواد شیمیایی است.
W (Use No Water): نشان دهنده واکنش پذیری زیاد با آب به صورتی غیرعادی و خطرناک است. اسید سولفوریک (Sulfuric Acid) در این دسته جای دارد.
SA (Simple Asphyxiate Gas): نشان دهنده گاز خفه کننده و اختناق آور است که نیتروژن (Nitrogen) در این دسته جای می‌گیرد.
COR (Corrosive): این علامت نشان از خورندگی زیاد ماده شیمیایی دارد. هیدروکسید پتاسیم (Potassium Hydroxide) از مواد شیمیایی است که در این دسته خواهد بود.
ACID (Acid): نشان دهنده اسیدی بودن ماده شیمیایی است.
ALK (Alkali): نشان دهنده قلیایی بودن ماده شیمیایی می‌باشد.
BIO (Biohazard): نشان دهنده بیولوژیکی بودن ماده شیمیایی است. مواد بیولوژیکی ارگانیسم‌هایی هستند که اثرات بیماری زا دارند. ویروس ایدز (AIDS) از این جمله است.
POI (poisonous): نشان دهنده مواد شیمیایی سمی است.

کدها و استانداردهای جهانی آتش‌ نشانی به‌ صورت پراکنده

به جز کدهای ذکر شده بالا، کدها و استانداردهای دیگری برای سایر خطرها وجود دارد که با کدهای زیر در استاندارد NFPA نشان داده می شوند:

برای سیستم‌‌های فوم متوسط که انبساط بالا دارند، معیار NFPa11 در نظر گرفته شده‌ است.
استاندارد سیستم‌‌های اطفاء دی‌ اکسید کربن را NFPA 12 شامل می‌‌شود.
استاندارد نصب سیستم‌های آب ‌پاش، NFPA13 نام گرفته است.
برای خاموش کردن مواد شیمیایی مرطوب در سیستم‌ها، NFPA 17A کاربرد دارد.
برای گیاهان خشک‌ شویی استاندارد NFPA 329 قابل‌ قبول است.
برای ذخیره‌ سازی محصولات جنگلی به‌ طور ایمن و استاندارد، NFPA 46 اولویت دارد.
دستورالعمل‌‌های توصیه‌ شده برای محافظت از تجهیزات الکتریکی استاندارد، NFPA 70B شامل می‌‌شود.
خطرات سیستم‌‌های دیگ بخار و احتراق در مقیاس، NFPA85 عنوان می‌‌گردد.
تعمیر گاراژ ها معیار، NFPA 88B را در بر می‌گیرد.

جمع بندی نهایی

همانطور که ملاحظه کردید در این محتوا به بررسی استاندارد NFPA ، کدها و زیر مجموعه‌های آن پرداختیم. توجه به این معیار و مقیاس‌ها بسیار اهمیت دارد و در کشورهای مختلف این استاندارد مورد توجه قرار می‌گیرد. برای اینکه بتوانید با این استانداردها و مقیاس‌ها بیشتر آشنا شده و در نهایت طبق معیارهای تعیین شده تجهیزات آتش نشانی را خریداری کنید می‌توانید ابتدا با کارشناسان مهار فایر در ارتباط بوده و مشورت به عمل آورید.