انواع دتکتور دودی یونیزاسیون از انواع آشکارسازهای دودی هستند که در سیستمهای اعلام حریق به کار میروند. این نوع از دتکتورهای دودی حتی برای حریقهایی که شعله زیادی دارند و به سرعت گسترش مییابند، مناسب و کاربردی هستند. به همین دلیل در بسیاری از محیطها از جمله برخی از امکان صنعتی به عنوان مناسبترین نوع از آشکارسازهای حریق شناخته میشوند. در ادامه این مقاله از مهار فایر با این نوع از دتکتورهای دودی بیشتر آشنا میشویم.
مهار فایر، مرکز طراحی و فروش انواع سیستم اعلام حریق و اطفاء حریق است که میتوانید برای طراحی سیستم اطفاء حریق ساختمانها و امکان مختلف، با آن تماس بگیرید. بعلاوه این مجموعه از مراکز مجاز شارژ کپسول آتش نشانی در تهران است و شما میتوانید در هر کجای تهران که هستید برای شارژ کپسول آتش نشانی در تهران و یا آگاهی از نحوه شارژ کپسول آتش نشانی با این مرکز تماس بگیرید. مشاوران این مجموعه آماده ارایه راهنماییهای لازم و پاسخگویی به پرسشهای شما در زمینه خدمات این مجموعه هستند.
دتکتور دودی یونیزاسیون (Ionization Smoke Detector) چیست؟
دتکتورها تجهیزاتی هستند که برای شناسایی زود هنگام حریق در سیستمهای اعلام و اطفا آتش به کار میروند. هرچه آتش زودتر شناسایی شود خاموش کردن و مهار آن نیز سادهتر و سریعتر خواهد بود. انواع مختلفی از تجهیزات آشکار ساز در سیستمهای اعلام حریق استفاده میشود که دتکتورهای دودی از مهمترین آنها هستند. در آشکارسازهای دودی یونیزه از مقدار کمی مواد رادیواکتیو برای یونیزه کردن هوای بین دو الکترود تجهیز کمک میگیرند. از این دتکتور برای تشخیص ذرات بسیار ریز دود که حاصل از شعله چوب یا بنزین است استفاده میکنند. در جدول زیر مقایسهای بین این هر دو نوع دتکتورهای دودی به عمل آوردهایم.
| مشخصه | دتکتور یونیزه | دتکتور نوری |
| دود قابل تشخیص | دودهای سبک و سریع | دودهای غلیظ و کند |
| سرعت پاسخ | بسیار سریع | متوسط |
| میزان حساسیت به غبار و بخار | بالا | متوسط رو به بالا |
| قیمت | ارزان تر از نوع نوری | گرانتر از نوع یونیزه |
| کاربرد | انبار- موتورخانه- مراکز صنعتی و مسکونی | منازل- راهروها و دفاتر اداری و تجاری |
نحوه عملکرد دتکتور دودی یونیزه
در این تجهیز یک محفظه کوچک وجود دارد که حاوی دو الکترود و یک منبع رادیواکتیو ضعیف است. در بیشتر این نوع دتکتورها از عنصر آمرسیوم-241 به عنوان منبع رادیواکتیو ضعیف استفاده میکنند. این منبع با انتشار ذرات آلفا موجب یونیزه شدن هوای داخل محفظه میگردد. در نتیجه در شرایط عادی جریان الکتریکی ضعیفی بین دو الکترود برقرار میشود. با ورود دود به محفظه دتکتور، یونها جذب ذرات دود خواهند شد. در نتیجه جریان الکتریکی بین دو الکترود کاهش مییابد. مدار دتکتور نیز کاهش جریان الکتریکی را شناسایی کرده و آلارم سیستم را فعال میکند.
کاربردهای دتکتور دودی یونیزاسیون
این تجهیز در سیستمهای اعلام و اطفا حریق کاربرد گستردهای دارد. به ویژه در مکانهایی که ریسک حریقهای سریع با شعله زیادی وجود دارد. برخی از رایجترین کاربردهای آشکارساز دودی یونیزه عبارتند از:
- انبارها و کارخانهها: در این مکانها موادی نظیر چوب، پارچه و بنزین وجود دارد که به سرعت آتش میگیرند.
- موتورخانه و اتاقهای برق: آتشسوزی ناشی از اتصال کوتاه بسیار سریع شکل میگیرد. در نتیجه نیاز به تجهیزاتی دارد که با سرعت بالا دود و نشانههای آتش را تشخیص دهند.
- ساختمانهای اداری و تجاری: دتکتورهای دودی یونیزاسیون به ویژه در ساختمانهای قدیمی کاربرد زیادی دارند. زیرا علاوه بر دقت و سرعت بالا قیمت مناسبی داشته و مقرون به صرفه هستند.
- وسایل نقلیه بزرگ نظیر کشتیها و قطارها: در وسایل نقلیه بزرگ مثلا در سیستم اطفاء حریق در قطار نیز از این تجهیزات آشکارساز دود برای شناسایی به موقع آتش کمک میگیرند.
دلیل کاربرد گسترده از این نوع دتکتور دودی مزایای متعدد آنها است.
مزایای آشکارساز یونیزه
در این بخش به مهمترین و اصلیترین مزیتهای دتکتورهای دودی از نوع یونیزه میپردازیم. مهمترین نقاط قوت این تجهیز آشکارساز دود عبارتند از:
- واکنش سریع به دودهای ریز: به جرات میتوان گفت بزرگترین مزیت این دتکتورها سرعت عمل بالای آنها حتی در مواجهه با ذرات ریز دود است. به همین دلیل در حریق ناشی از مواد شعلهدار بسیار موثرند.
- قیمت مناسب و اقتصادی: در مقایسه با بسیاری از دتکتورهای حریق، دتکتورهای یونیزاسیون قیمت مناسبتری دارند.
- طراحی ساده و وزن کم: وزن کم و طراحی ساده این تجهیزات آشکارساز حریق موجب شده تا نصب آنها ساده باشد. همین ویژگی استفاده از آنها در سیستمهای مختلف اعلام و اطفا حریق را ساده میکند.
- مصرف انرژی کم: مصرف انرژی به ویژه در مدلهای باتریدار این تجهیز بسیار پایین است.
معایب دتکتورهای دود یونیزاسیون
در کنار نقاط قوت بعضی از محدودیتها و نقاط ضعف را نیز برای این تجهیزات آشکارساز حریق میتوان برشمرد. از جمله مهمترین نقاط ضعف این نوع دتکتورهای دودی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- در تشخیص دودهای غلیظ و کند ضعیف عمل میکنند. به همین دلیل در مکانهایی با ریسک حریق کندسوز چندان کارایی ندارند.
- استفاده از مواد رادیواکتیو در ساختار دتکتور موجب شده مشکلات محیط زیستی داشته باشد. البته رادیواکتیو به کار رفته در این نوع دتکتور بسیار ضعیف بوده و برای انسان خطری ندارد.
- در مکانهایی که بخار و ذرات معلق در محیط وجود دارند احتمال خطای تجهیز بالا میرود.
- در محیطهایی با تهویه قوی یا آلودگی بالا از این نوع دتکتور دودی نمیتوان استفاده کرد. بنابراین با محدودیت کاربرد در برخی از محیطها و فضاها مواجه است.
مطلب پیشنهادی: آشنایی با دتکتور دودی فتوالکتریک
نکات مهم برای نصب دتکتور دودی یونیزاسیون
در نصب این تجهیز باید اصول و استانداردهای موجود به دقت رعایت شود. در غیر این صورت، احتمال خطا و کاهش کارایی دتکتور زیاد خواهد شد.
1- ارتفاع مناسب نصب دتکتور
ارتفاع مناسب برای نصب این تجهیز باید به درستی رعایت شود. بهترین محل برای نصب دتکتورهای دودی یونیزه روی سقف یا نزدیک به آن است. زیرا دود به سمت بالا و به طرف سقف حرکت میکند.
2- فاصله مناسب از منبع بخار
بهتر است دتکتور یونیزه از منبعهای بخار نظیر: حمام، آشپزخانه و سیستمهای تهویه قوی دور باشد. با این کار، درصد خطای احتمالی تجهیز در تشخیص دود را کاهش میدهید.
3- رعایت فاصله مناسب از دیوار
در استاندارد نصب این نوع از دتکتورها ذکر شده از دیوار فاصله کافی داشته باشند. بهترین فاصله دتکتور یونیزه از دیوار در حدود 50 سانتیمتر محاسبه میشود.
4- سرویسهای دورهای دتکتور دودی یونیزاسیون
برای استفاده طولانی مدت از این نوع دتکتور لازم است به صورت دورهای آن را تمیز کرد. بررسی باتری و تست عملکرد نیز در دورههای یک ماهه برای سنجش کارایی دتکتور توصیه میگردد.
کلام پایانی
دتکتور دودی یونیزاسیون یکی از تجهیزات کاربردی برای شناسایی به موقع حریق است. به ویژه برای آتشسوزیهایی که شعله زیادی دارند این تجهیز بهترین عملکرد را دارد. اساس کار این آشکارساز حریق بر اساس اصل یونیزه شدن ذرات میباشد. در ساخت دتکتور یونیزه از مواد رادیواکتیو بسیار ضعیف شده استفاده میکنند. نصب این تجهیز در مکانهای مناسب و طبق استانداردهای موجود امنیت ساختمان و محیط را افزایش میدهد.
برای خرید انواع دتکتورهای حریق از جمله دتکتورهای دودی میتوانید با کارشناسان مهار فایر مشورت کنید. کیفیت و عملکرد مناسب تجهیزات اعلام و اطفا حریق در این مجموعه ضامن امنیت شما در برابر آتشسوزی میباشد. با خرید دتکتور دودی یونیزه میتوانید با قیمت مناسب، درصد ایمنی محیطهای مختلف را بالا ببرید. اطلاعات تکمیلی و مشاورههای قبل از خرید را از مشاورین مهار فایر دریافت کنید.
