در این مطلب تصمیم داریم تا در مورد علت انفجار کپسول آتش نشانی و پیشگیری از آن صحبت کنیم.
کپسول‌های آتش‌نشانی از وسایل اطفا حریق هستند که در اکثر مکان‌ها وجود دارند. مواد خاموش کننده داخل این کپسول‌ها معمولاً از کف و فوم است که با از بین بردن اکسیژن، آتش را خاموش می‌کند. اگرچه این وسیله برای افزایش ایمنی است، اما گاهی انفجار کپسول آتش‌نشانی هم می‌تواند حادثه بیافریند. در این مطلب از مهار فایر به بررسی علل این مشکل می‌پردازیم و راه‌های پیشگیری از آن را شرح می‌دهیم.
معرفی کپسول‌های آتش‌نشانی
کپسول آتش‌نشانی یک سیلندر با رنگ قرمز است که از فوم خاموش کننده آتش پر می‌شود. این سیلندرها در ابعاد و حجم‌های مختلفی تولید می‌گردند. کپسول‌های آتش‌نشانی در اکثر مکان‌ها وجود دارند. چون آتش‌سوزی هیچ وقت خبر نمی‌کند و همواره امکان اتفاق افتادن آن وجود دارد. از آنجایی که آتش با رسیدن اکسیژن شعله‌ور می‌شود. فوم خاموش کننده بر روی آتش قرار گرفته و مانع رسیدن اکسیژن به شعله‌های آتش می‌گردد. به همین طریق، آتش خاموش می‌شود، البته کپسول‌های آتش‌نشانی با توجه به نوع آتش‌سوزی و منشا آن انواع گوناگونی دیگری به جز فوم خاموش کننده هم دارند. نکته بسیار مهم برای استفاده درست و مناسب از این سیلندرها، شارژ به موقع آنهاست؛ در غیر این صورت، کپسول به‌درستی کار نمی‌کند و نمی‌توانید در مواقع نیاز از آن استفاده کنید. برای شارژ کپسول آتش نشانی در غرب تهران و سایر مناطق در تهران و کرج می‌توانید با شرکت ایمن مهار گستر تماس بگیرید.
علت انفجار کپسول آتش نشانی
همانطور که می‌دانید کپسول آتش‌نشانی یک وسیله ایمنی است و هنگامی که خطر آتش‌سوزی رخ می‌دهد مورد استفاده قرار می‌گیرد و آتش را مهار می‌کند، اما جالب است بدانید در بعضی مواقع استفاده نادرست از این محصول می‌تواند خود این کپسول را ناایمن کند و موجب حادثه گردد. البته نگران نباشید، بروز این اتفاق بسیار نادر است و اینطور نیست که همیشه کپسول‌های آتش‌نشانی منفجر شوند. تنها با استفاده صحیح و اصولی می‌توان سال‌های سال به نحو ایمن از آنها نگهداری نمود. در ادامه برخی از دلایل انفجار کپسول‌ها آورده شده است.
شارژ غیر اصولی سیلندر
هنگامی که سیلندرهای آتش‌نشانی خالی می‌شوند، مجدد باید پر و شارژ گردند اما تصور نکنید که هر کسی می‌تواند بدون دانش کافی این کار را انجام دهد. کپسول‌های آتش‌نشانی باید در شرایط مناسب جوی و فشار مناسب هوا با روشی ایمن شارژ شوند. این کار، تنها از عهده متخصصین این حرفه برمی‌آید. بسیار اتفاق افتاده که کپسول‌ها در حین شارژ مجدد، منفجر شوند و علت آن هم رعایت نکردن نکات ایمنی و دیگر شرایط برای شارژ کپسول است.
بیش از حد شارژ کردن کپسول
برای علم بر میزان شارژ کپسول‌ها باید حتماً درجه فشاری که روی سیلندر است را مورد توجه قرار دهید. روی این سیلندرها دو ناحیه قرمز و یک ناحیه سبز رنگ وجود دارد. به عقربه‌ها نگاه کنید. اگر روی ناحیه سبز رنگ قرار گیرد، یعنی فشار بین ۱۱ تا ۱۸.۵ بار را پوشش می‌دهد. این ناحیه مجاز و مناسب است و کپسول بیش از حد پر و خالی نمی‌شود. حال اگر عقربه را بر روی ناحیه اول قرمز رنگ باشد، یعنی فشار بین صفر تا ۱۱ است. یعنی کپسول خالی شده یا مقدار ماده خاموش کننده داخلش رو به اتمام است. به عبارتی در این حالت کپسول نیاز به شارژ مجدد دارد، اما ناحیه خطرزا ناحیه دوم قرمز رنگ است که فشار را روی عددی بین ۱۸.۵ تا ۲۸ نمایش می‌دهد. این بدان معناست که کپسول بیش از حد مجاز شارژ شده و هر آن ممکن است منفجر شود.
آسیب و یا ضربه دیدن، علت انفجار کپسول آتش نشانی
سیلندرهای آتش نشانی همواره باید در مکانی دور از دسترس و یا در یک محفظه نگهداری شوند تا هیچ نوع ضربه‌ای به آنها وارد نشود. اگرچه یک ضربه کوچک نمی‌تواند منجر به انفجار این محصول گردد، اما ضربه‌های شدید و متعدد باعث می‌شود مواد داخل کپسول عکس‌العمل نشان داده یا فشار داخل سیلندر بالا برود و در ادامه، این موضوع می‌تواند منجر به ترکیدن کپسول گردد.
خوردگی و پوسیدگی بدنه کپسول
بدنه کپسول‌های آتش‌نشانی اغلب از جنس فلز و فولاد هستند. این فلز عموماً ضد زنگ نیست یا مقاومت خیلی بالایی در برابر تغییرات جوی و رطوبت ندارد. بسیاری از کپسول‌های آتش‌نشانی ممکن است در مکان‌های مرطوب و یا مواد خورنده باشند. این موارد می‌توانند به مرور منجر به پوسیدگی بدنه سیلندر و سوراخ شدن آنها شوند. برای رفع و جلوگیری از پوسیدگی و خرابی سیلندر، باید در مورد شرایط نگهداری و مکان نگهداری کپسول‌ها تحقیق کنید. معمولاً از کپسول‌ها در مکان‌هایی مانند کشتی‌ها و مناطق بسیار مرطوب استفاده نمی‌کنند، زیرا احتمال پوسیدگی بدنه بسیار بالا می‌رود. اگر با تمامی مراقبت‌ها باز هم بدنه خراب شود، برای تعمیر سیلندر اقدام نمایید تا انفجار صورت نگیرد.
تغییرات در فشار هوا مهمترین علت انفجار کپسول آتش نشانی
کپسول‌هایی که از کربن‌دی‌اکسید برای اطفاء حریق استفاده می‌کنند، به شیوه خفه کردن اکسیژن، آتش را خاموش می‌کنند. این ماده باید در دمای ثابتی مورد استفاده باشد و در واقع اختلاف فشار می‌تواند منجر به انفجار این ماده و در نهایت انفجار کپسول دی اکسید کربن گردد. اگر فشار هوا در منطقه‌ای که کپسول نگهداری می‌شود، تغییر ناگهانی و یا زیادی داشته باشد کپسول منفجر می‌گردد. به طور مثال، در هواپیماها به دلیل قرار گرفتن در جو آسمان، اختلاف فشار بسیار زیاد می‌شود؛ در نتیجه احتمال ترکیدن این کپسول‌ها بالا می‌رود. به همین دلیل، داخل هواپیماها از این کپسول برای اطفاء حریق استفاده نمی‌شود. در واقع با بالا رفتن و افزایش فشار هوا، فشار داخل بدنه کپسول هم افزایش می‌یابد. همانطور که گفتیم فشار بالای سیلندر به معنای آن است که سیلندر در معرض انفجار است.
اقدامات پیشگیری از انفجار کپسول های آتش نشانی
برای جلوگیری از انفجار کپسول‌های آتش‌نشانی اقدامات ایمنی باید مد نظر قرار گیرند. این تدابیر به طور مستمر و دقیق باید انجام شود تا از خطرات جدی جلوگیری گردد. در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
- ابتدا باید اطمینان حاصل نمود که کپسول‌ها دارای تاریخ انقضای مناسب بوده و با شرایط استاندارد نگهداری کپسول منطبق هستند. همچنین ضروری است که کپسول‌ها در محل‌های خشک و دور از رطوبت بالا قرار گیرند.
- آموزش‌های لازم برای کاربران در مورد استفاده صحیح کپسول‌ها نیز بسیار حائز اهمیت است. کاربران باید در صورت لزوم در کلاس‌های ویژه شرکت کنند.
- برای استفاده بهینه از این وسیله و جلوگیری از خطر انفجار کپسول آتش‌نشانی، باید به طور دوره‌ای و منظم کپسول‌ها را بررسی کرده و از وضعیت مناسب آنها اطمینان حاصل نمایید.
- حتماً برای استفاده از این کپسول‌ها تاریخ انقضای آنها را به دقت مورد بررسی قرار داده و از کپسول‌های منقضی شده استفاده نکنید.
- کپسول‌ها را در مکان‌هایی که دما بسیار بالا یا بسیار پایین است، نگهداری نکنید تا از وقوع مشکلات جدی و خطرناک در این شرایط جلوگیری نمایید.
- نکته آخر اینکه کپسول‌های آتش نشانی باید مطابق با استانداردها باشند و با تعمیرات و بازرسی منظم، تضمین ایمنی و کارایی را فراهم نمایند.
دمای انفجار کپسول آتش نشانی
ممکن است این سوال برای شما ایجاد شود که کپسول‌های آتش‌نشانی در چه دمایی منفجر می‌شوند. همانطور که گفته شد دمای بسیار بالا می‌تواند خطر انفجار کپسول آتش‌نشانی را افزایش دهد. دمای خاصی که ممکن است در آن انفجار رخ دهد، بسته به فاکتورهایی همانند مواد مورد استفاده برای ساخت کپسول آتش‌نشانی و اندازه آن متفاوت می‌باشد. به‌طورکلی کپسول آتش‌نشانی باید تا دمای بالاتر از ۳۰۰ درجه سانتی‌گراد گرم شود تا به نقطه بحرانی انفجار برسد. همچنین هنگامی که این کپسول تحت گرمای شدید قرار می‌گیرد، فشار داخل سیلندر به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. این افزایش فشار باعث پارگی سیلندر و آزاد شدن محتویات داخل آن می‌شود.
سخن پایانی
اگرچه احتمال انفجار کپسول آتش نشانی وجود دارد، اما باید بدانید که چنین حوادثی بسیار نادر بوده و اغلب با نگهداری مناسب، بازرسی منظم و رعایت دستورالعمل‌های ایمنی قابل پیشگیری هستند. به یاد داشته باشید که در صورت منفجر شدن کپسول آتش‌نشانی یا هر شرایط اضطراری دیگر، ایمنی شخصی را در اولویت قرار دهید. محل را بلافاصله ترک کرده و با آتش‌نشانی تماس بگیرید.
