آتش عامل مخرب مهمی است که در صورت عدم رعایت نکات ایمنی، باعث خسارت‌های جانی و مالی فراوان می‌شود و با بسیاری از بلایای طبیعی و سوانح همراه خواهد بود. آتش سوزی‌هایی که به دنبال زلزله، سیل، انفجار و یا سایر سوانح و حوادث ایجاد می‌شوند، اغلب بیش از سانحه اصلی، ویرانی به دنبال دارند. حادثه خبر نمی‌کند، اما نباید فراموش کرد که اکثر حوادث قابل پیشگیری هستند. در این مقاله قصد داریم به نکات ایمنی هنگام وقوع آتش سوزی که باید رعایت کنید، بپردازیم.
آتش سوزی چیست؟
اشتعال خارج از کنترل، آتش‌سوزی نامیده می‌شود. برای ایجاد آتش‌سوزی، سه عامل شامل ماده قابل اشتعال، حجم معینی از اکسیژن و حرارت کافی نیاز است. این موارد با ترکیب هم منجر به آتش‌سوزی می‌شوند. تمام تجهیزات مهار کننده آتش از جمبه اول کپسول آتش نشانی به شرط شارژ کپسول آتش نشانی در غرب تهران و سایر نقاط به صورت اصولی و به موقع، با حذف یکی از این عوامل از چرخه آتش باعث خاموش شدن آتش می‌شوند.
دلایل عمده وقوع آتش‌سوزی
قطعاً آتش‌سوزی دلایلی دارد و بدون علت اتفاق نمی‌افتد. این دلایل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- نقص در وسایل برقی
- گرم شدن خود به خود مواد و سوختن آنها
- حوادثی مثل سیل که می‌تواند باعث اتصال سیم‌ها شده و باعث شود آتش‌سوزی اتفاق بیفتد.
مهمترین نکات ایمنی هنگام وقوع آتش سوزی
اولین و مهمترین کار آن است که با موبایل یا تلفن ثابت، سریعاً به آتش نشانی زنگ بزنید. شماره آتش نشانی در سراسر ایران ۱۲۵ می‌باشد. پشت تلفن چندین بار واژه آتش‌سوزی را تکرار کنید و با آخرین سرعت ممکن آدرس دقیق محل آتش‌سوزی را اعلام نمایید. تمام ابزار و لوازمی را که در این محیط دارید، به طور کامل فراموش کنید. تنها به سلامت خودتان، اعضای خانواده و افراد حاضر در محیط، بیندیشید. سپس موارد زیر را رعایت نمایید.
- یکی از مهمترین نکات ایمنی هنگام وقوع آتش سوزی ، استفاده نکردن از آسانسور است. به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی از آسانسور استفاده نکنید.
- برای خروج به مسیر راه پله بروید، حتی اگر آتش‌سوزی ده طبقه بالای زمین رخ داده باشد. اگر دود همه جا را فراگرفته بود، خم شوید و پائین‌تر از آن حرکت کنید. هرگز در مسیر دود راه نروید و تا حد امکان آن را استنشاق نکنید. دولا شدن باعث می‌شود کمتر در معرض خفگی و تنگی نفس قرار بگیرید.
- اگر مسیر خروجی شما به دلیل آتش یا فرو ریختن ساختمان بسته‌شده بود، سعی کنید یک حوله یا دستمال پیدا کرده، در صورت امکان آن را خیس کنید و مقابل دهانتان بگیرید. سپس با یکپارچه‌ی سفید یا رنگ روشن از پنجره یا هر فضای باز دیگری که در دسترس دارید، به بیرون علامت بدهید.
- به محض دیدن شعله‌های خیلی کوچک آتش، باید هرکاری را که در حال انجام آن هستید، متوقف کنید. اگر کپسول اطفاء حریق دارید سعی کنید آتش را مهار کنید.
- اگر آتش به پوست شما آسیب وارد کرده بود، باید به محض رسیدن به مکان امن روی آن را بین سه تا پنج دقیقه آب سرد بریزید و بعد به سرعت خود را به پزشک برسانید.
- درصورتی‌که فرصت و امکان آن وجود دارد، لباس‌های خود را خیس کنید. یک دستمال مرطوب مقابل دهانتان بگیرید و از حرکت‌های سریع اجتناب کنید؛ زیرا این کار سبب رساندن هوا و اکسیژن بیشتر به آتش شده و آن را گسترش خواهد داد.
داشتن یک طرح ویژه برای خروج از ساختمان
از مهمترین اصول نکات ایمنی هنگام وقوع آتش سوزی و مهمترین کاری که به هنگام مواجه با آتش‌سوزی باید انجام داد، آن است که یک برنامه مشخص برای خروج سریع از ساختمان داشته باشید. این بدان معنی نیست که شما تنها همین یک راهکار را داشته باشید. باید شیوه‌های دیگری نیز برای شما تعریف شده باشد که نه تنها خود و خانواده، بلکه برخی از لوازم مهم و حیاتی را نیز خارج کنید. بهتر است یک نفر را به عنوان مسئول انتخاب کنید تا هرچه سریعتر بتواند با گروه‌های واکنش سریع تماس بگیرد.
استفاده از نردبان طنابی در طبقه‌های بالای ساختمان
این موضوع کمی پیچیده به نظر می‌رسد و ممکن است در آپارتمان‌های کوچک نگه داشتن طناب نردبانی کار سختی باشد. اما اگر به دنبال راهکارهای ایمنی هنگام وقوع آتش سوزی هستید، این مورد به شما فرصت کافی می‌دهد. با این کار، قبل از رسیدن گروه‌های آتش نشانی از مهلکه خارج می‌شوید و جان خود و افراد دیگر را نجات می‌دهید. یک نردبان یا طناب هزینه چندانی ندارد. همین هزینه پایین امکان نجات چند نفر را به شما می‌دهد.
به‌کارگیری سیستم هشدار دود و هشدار آتش‌سوزی
خوشبختانه در حال حاضر در سطح بازار انواع مختلفی از سنسورهای حساس به منوکسید کربن، دی اکسید کربن، دود و حرارت وجود دارد که همه آنها در مواجهه با آتش‌سوزی و انفجار کاربرد دارند. به راحتی می‌توانید با نصب انواع دتکتور اعلام حریق با آتش‌سوزی مقابله کنید یا از وجود آن مطلع شوید. اگر از قبل نیز آنها را نصب کرده‌اید، توصیه می‌کنیم که هر چند وقت یکبار آنها را بررسی کنید و از سالم بودن آنها مطمئن شوید.
در اولویت قرار دادن خرید یک کپسول آتش‌نشانی
احتمالاً چندین و چند بار در طول سال از طرف شرکت‌های فروشنده کپسول‌های آتش‌نشانی با شما تماس گرفته می‌شود و امکان خرید آنها را تنها به دلیل هزینه و قیمت آنها از دست می‌دهید. این در حالی است که اگر قیمت کپسول‌های آتش‌نشانی را با هزینه‌های سنگین آتش‌سوزی یا هر اتفاق دیگر مقایسه کنید، چیزی جز پشیمانی به دنبال نخواهید داشت. همانطور که در نکات بالا اشاره کردیم، وجود کپسول آتش‌نشانی در مهار آتش‌سوزی‌های کوچک و در فاز اولیه بسیار مهم است.
بررسی درب‌های ساختمان برای استانداردسازی نکات ایمنی هنگام آتش سوزی
اگر تاکنون برای خرید یک ساختمان یا حتی برای اجاره آن به مشاور املاک مراجعه کرده باشید، احتمالاً به این نکته اشاره می‌کند که درب‌های آنها ضد سرقت هستند. اما فراموش نکنید که ضد سرقت بودن، تنها یک ویژگی است. هرچه درب یک ساختمان مقاومت بیشتری به آتش‌سوزی داشته باشد و در شرایط بحرانی، سریعتر باز شود، احتمال بروز مشکل در آنها بسیار کمتر است. حتی اگر در آتش سوزی گیر افتاده‌اید و مجبور هستید که از درب خارج شوید، از قبل مطمئن شوید که در پشت آن هیچ آتش سوزی وجود ندارد. برای این کار می‌توانید حرارت درب را مورد بررسی قرار دهید و ببینید که آیا از گوشه‌ها یا از درزهای آن دود خارج می‌شود یا خیر.
پس از خروج از ساختمان به عقب برنگردید
آتش‌سوزی باعث تخریب کل ساختمان و احتمالا ریزش آن می‌شود. همین موضوع، برگشت به عقب و نجات جان انسان‌ها و یا برخی از وسایل را بسیار مشکل می‌کند. بهتر است شما به عنوان یک شخص عادی این کار را انجام ندهید. اگر در محل حادثه حضور دارید و شخصی نیاز به کمک دارد، بهتر است از گروه‌های واکنش سریع همانند آتش نشانی کمک بگیرید. از آنها بخواهید که این کار را انجام دهند. هرگونه بازگشت به ساختمان به هر دلیلی احتمال مواجه با سقوط وسایل و مصالح مختلف را به دنبال دارد و ممکن است صدمات جبران ناپذیری را به شما وارد کند.
قرار دادن کیت‌های اضطراری در نزدیک درب خروجی
از دیگر نکات ایمنی هنگام وقوع آتش سوزی فراهم کردن یک کیت اضطراری است. یه کیت اضطراری می‌تواند شامل وسایل و تجهیزات مختلف باشد که به دسترسی ما به امکانات مختلف و همچنین شرایط محیطی و جغرافیایی بستگی دارد. مهمترین وسایلی که در یک کیت اضطراری قرار می‌گیرند، شامل: تجهیزات کمک‌های اولیه، برخی داروهای خاص، برخی مواد و خوراکی‌ها شامل خشکبار، لباس و پوشش لازم برای شرایط مختلف و پتوهای مسافرتی هستند. البته محتویات آنها ممکن است از یک منزل به منزل دیگر و از یک فرد به فرد دیگر متفاوت باشد. در هر صورت سعی کنید که این کیت‌های اضطراری را در نزدیک درب خروجی و در دسترس قرار دهید.
