پالایشگاه‌ها از اماکن بسیار حساس صنعتی هستند که به سیستم‌های حفاظتی پیچیده و دقیقی نیاز دارند. به همین دلیل انواع سیستم های ایمنی پالایشگاه باید مشخصه‌های خاصی داشته باشند. هر چه این سیستم‌ها کارآمدتر باشند در شرایط بحرانی حریق، تلفات و خسارت کمتری ایجاد می‌شود. در این مطلب از مهار فایر به بررسی انواع و ویژگی‌های سیستم‌های ایمنی و آتش‌نشانی پالایشگاه‌ها می‌پردازیم.
مهارفایر عرضه کنده انواع سیستم اعلام حریق و انواع سیستم اطفاء حریق است. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات در زمینه انتخاب سیستم‌های مهار آتش برای مکان مورد نظر خود و یا درخواست طراحی سیستم اعلام و اطفاء حریق با شماره‌های درج شده در سایت مهار فایر تماس بگیرید و از راهنمایی‌های کارشناسان این مجموعه بهرمند شوید.
اهمیت آتش‌نشانی و سیستم های ایمنی پالایشگاه ها
پالایشگاه‌ها به دلیل ماهیت فعالیت‌هایشان در معرض خطرات مختلفی قرار دارند. مهم‌ترین خطر و ریسک در این محیط‌ها نیز وقوع آتش‌سوزی می‌باشد. حریق در این محیط‌های صنعتی به خسارت‌های جانی و مالی زیادی منتهی می‌شود. همچنین آتش‌سوزی در پالایشگاه‌ها آلودگی‌های زیاد محیط زیست را در پی دارد. به همین دلیل برآورد ریسک و اقدامات پیشگیرانه از حزیق در پالایشگاه‌ها از درجه اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. در ادامه به مهم‌ترین ریسک‌ها و خطراتی که از نظر آتش‌سوزی در پالایشگاه‌ها وجود دارد اشاره می‌کنیم.
1- انفجار بخار مایعات در حال جوش (Bleve)
در اثر فشار زیادی که جوشیدن مایعات در ظرف (تانکر یا سیلندرهای مخصوص) ایجاد می‌شود احتمال انفجار، بالا است. گرم شدن ظرف‌های مخصوص به مرور زمان رخ می‌دهد و نرخ تبدیل مایع به گاز بیشتر از نرخ رهاسازی می‌گردد. در این شرایط، احتمال انفجار بر اثر انبساط مخزن بسیار بالا است.
2- انفجار ابر بخار محصور نشده (Uvce)
از دیگر مخاطراتی که در انواع سیستم های ایمنی پالایشگاه باید در نظر گرفته شود انفجار ابر بخار است. انفجار بخار یا گازهای قابل اشتعال از نقطه منبع نشت در یک محیط محصور نشده رخ می‌دهد. وقتی گازهای قابل اشتعال در هوا منتشر شوند ابر بخار ایجاد می‌گردد. این ابر به وسیله یک منبع نشتی در نقطه‌ای دورتر مشتعل و منفجر خواهد شد.
3- آتش‌سوزی ناگهانی (Flash Fire)
اشتعال مخلوط بخار و گازهای قابل اشتعال در محدوده‌ی قابل اشتعال به آتش‌سوزی‌های ناگهانی منتهی می‌شود. این نوع آتش‌سوزی به انفجار منتهی نمی‌شود اما موجب حریق در ابر بخار می‌گردد. خطر آتش‌سوزی ناگهانی بیشتر در هنگام انتقال مخزن قابل اشتعال وجود دارد.
4- حریق استخر مایعات قابل اشتعال (Pool Fore)
ریختن مایعات قابل اشتعال تشکیل حوضچه‌ای بر روی سطح می‌دهد که به وسیله منبع اشتعال می‌‌سوزد. از بین رفتن محفظه محصول در هر نوعی از مخزن ذخیره دلیل این حریق در پالایشگاه‌ها می‌باشد. این منبع اشتعال معمولا تجهیزات الکترونیکی موجود در محیط پالایشگاه هستند.
5- جت آتش (Jet Fire) از موارد قابل توجه در سیستم های ایمنی پالایشگاه
اگر مایع یا گاز در فشاری بالاتر از فشار اتمسفر منتشر شده و بسوزد به آن جت آتش می‌گویند. این نوع حریق در پالایشگاه‌ها آتش سه بعدی نیز نامیده می‌شود. جت آتش مخاطرات و خسارت‌های زیادی به بار می‌آورد. همچنین اطفای حریق ناشی از این پدیده پیچیدگی‌های خاص خود را دارد.
آشنایی با انواع سیستم های ایمنی پالایشگاه ها
سیستم‌های ایمنی و آتش‌نشانی در پالایشگاه‌ها شامل چند نوع مختلف است که در این بخش شرح خواهیم داد.
1- سیستم اطفای حریق
در این سیستم از شیرهای پروانه‌ای برای توزیع آب در قسمت‌های مشخصی کمک می‌گیرند. تجهیزات آتش‌نشانی هم بر اساس نیازسنجی انجام شده روی شبکه آبرسانی نصب می‌شوند.
2- سیستم اعلام حریق
بخش بسیار مهمی از سیستم‌های اعلام حریق پالایشگاه‌ها آشکارسازها و یا دتکتورها هستند. این تجهیزات در میان دستگاه‌های صنعتی مورد استفاده در پالایشگاه نصب و فعال می‌شوند. همه نشانه‌های آتش‌سوزی نظیر دود، گاز و گرمای زیاد توسط این تجهیزات اعلام حریق شناسایی می‌شود. بعد از شناسایی و ارسال سیگنال‌هایی به کنترل پنل سیستم آلارم‌های صوتی و تصویری مختلفی فعال می‌شوند. به این ترتیب، هم سیستم اطفای حریق و هم ساکنین به موقع از وجود حریق مطلع می‌شوند. یکی از شناخته‌شده‌ترین انواع این سیستم ها سیستم F&G یا سیستم پایش گاز و آتش است.
3- تجهیزات ایمنی در برابر مخازن تحت فشار
در پالایشگاه‌ها مخازن تحت فشار متعددی از قبیل دیگ‌های بخار و توربین‌ها وجود دارند. برای کنترل فشار بالا رونده در این تجهیزات، سیستم‌های آزاد کننده‌ای به نام شیر ایمنی روی آن‌ها نصب می‌کنند. در سیستم های ایمنی پالایشگاه از شیر ایمنی برای کنترل فشار استفاده می‌شود.
4- تجهیزات پیشگیری از حریق از موارد مهم در سیستم های ایمنی پالایشگاه
برای پیشگیری از حریق در پالایشگاه‌ها تجهیزات ایمنی مختلفی نصب می‌شود. از جمله مهم‌ترین تجهیزات پیشگیری از حریق در سیستم‌های ایمنی و آتش‌نشانی در پالایشگاه‌ها می‌توان به:
- صفحات پاره شونده
- شیرهای اطمینان فشار شکن
- شیرهای ایمنی حرارتی
- سیستم‌های هشدار دهنده گاز و آتش
- شیر بسته شونده
- شیر باز شونده
اشاره نمود. توجه داشته باشید که این تجهیزات بر اساس محاسبه مناطق خطر در پالایشگاه‌ها به کار می‌روند.
مطلب پیشنهادی: آشنایی با مفهوم بک درفت و تفاوت آن فلش اور
سیستم های ایمنی و آتش‌سوزی در پالایشگاه ها چه ویژگی‌هایی دارند؟
برای اینکه سیستم‌های مورد استفاده برای کنترل مخاطرات پالایشگاه‌ها مناسب باشند باید مشخصه‌هایی ویژه‌ای داشته باشند.
1- قابلیت شناسایی و پاسخ سریع به خطر
در انواع سیستم‌های حفاظت حریق پالایشگاه باید سنسورهای حساس و دقیق به کار برده شود. همچنین سیستم هشداردهی سیستم نیز باید پیشرفته و کارآمد باشد. اصلی‌ترین سنسورهای مورد استفاده در این سیستم‌های ایمنی عبارتند از:
- سنسورهای دود
- سنسورهای حرارت
- سنسورهای گازهای قابل اشتعال
2- روش‌های اطفای حریق متنوع
در یک سیستم اطفای حریق مناسب برای پالایشگاه‌ها چندین روش برای خاموش کردن آتش مورد استفاده قرار می‌گیرد که عبارتند از:
- آبپاش‌ها
- سیستم خاموش کننده‌های فومی
- سیستم گاز خاموش کننده
- پودر خشک
به این ترتیب امکان مقابله با انواع آتش‌سوزی‌ها در محیط پالایشگاه وجود دارد.
3- مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی از ویژگی‌های سیستم های ایمنی پالایشگاه
تجهیزات ایمنی نصب شده در پالایشگاه‌ها باید در برابر عوامل محیطی مختلف از جمله دماهای بالا، خوردگی بر اثر مواد شیمیایی و محیط‌های مرطوب به اندازه کافی مقاوم باشند. در غیر این صورت، در شرایط بحرانی قادر به انجام وظایف در نظر گرفته نخواهند بود.
4- مجهز به سیستم هشدار و کنترل
در انواع سیستم‌های حفاظت حریق پالایشگاه باید کنترل مرکزی یکپارچه‌ای وجود داشته باشد. با این روش اطلاعات به سرعت مبادله شده و اقدامات لازم برای خاموش کردن آتش انجام می‌گیرد.
5- تعمیر و نگهداری آسان
از دیگر ویژگی‌های مهم برای سیستم‌های ایمنی و آتش‌نشانی در پالایشگاه‌ها سهولت تعمیر و نگهداری از آن‌ها است. چرا که نقص‌های فنی در این سیستم‌ها می‌تواند فاجعه بار باشد و عواقب جدی به بار آورد.
سخن پایانی
در این مقاله از مهار فایر به معرفی انواع سیستم های ایمنی پالایشگاه ها و ویژگی‌های آن‌ها پرداختیم. برای خرید تجهیزات اعلام و اطفاء حریق در محیط‌های صنعتی نظیر پالایشگاه‌ها با کارشناسان این مجموعه تماس بگیرید.
