سیستم‌های اطفاء حریق متشکل از عناصری هستند که گرما و دود را تشخیص می‌دهند و با یک ماده شیمیایی خشک و یا مرطوب پر می‌شوند. این سیستم برای خاموش‌کردن، کنترل و یا جلوگیری از گسترش آتش با ترکیبات شیمیایی خاصی طراحی می‌شود. این سیستم‌ها می‌توانند تحت نظارت یک کنترل پنل و یا به‌صورت کاملا خودکار عمل کنند. سیستم های اطفاء حریق در تهران دارای انواعی هستند که سیستمم اطفا حریق CO2 یا دی‌اکسیدکربن جزء یکی از بهترین و رایج‌ترین‌های آنها به شمار می‌رود. در این مطلب قرار است در مورد آن بیشتر سخن بگوییم.
منظور از سیستم اطفا حریق با دی اکسید کربن چیست؟
سیستم اطفا حریق co2، در واقع یک سیستم بر پایه گاز دی‌اکسیدکربن است. این گاز یک گاز بی بو و البته بی‌رنگ است که به دلیل خنثی بودن یا همان نارسایی شیمیایی، به‌عنوان پایه سیستم اطفا حریق در نظر گرفته می‌شود. در سیستم‌های مهار آتشی که از گاز دی‌اکسیدکربن استفاده می‌شود، به دلیل سنگین‌تر بودن از اکسیژن، این گاز بر روی اجسام می‌نشیند و اکسیژن را از مثلث آتش حذف می‌نماید و همین امر موجب مهار و خاموش‌شدن آتش می‌گردد.
دلایل استفاده از دی‌اکسیدکربن در اطفاء حریق
ممکن است برای شما هم این سؤال پیش آید که چرا باید در میان سیستم‌های متفاوت مهار آتش، همچنان سیستمم اطفا حریق CO2 انتخاب گردد. در ادامه مطلب به جواب این سؤال پرداختیم و دلایل اهمیت آنها را ذکر می‌کنیم.
مهار سریع آتش
یکی از مزایای بزرگ CO2 این است که بسیار سریع عمل می‌کند. با انتقال سریع CO2 به منطقه حریق، اکسیژن لازم برای اشتعال از بین می‌رود و حریق تقریباً فوراً خاموش می‌شود.
عدم آسیب به محیط
پس از انتقال CO2 به منطقه حریق و پس از خاموش‌کردن آتش، نیاز به تمیزکردن مایع‌ها و آب به‌عنوان مخلوط‌کننده‌های دیگر ندارید. این امر به افزایش سرعت بازگرداندن فضای حریق به وضعیت عادی کمک می‌کند.
ایمنی برای تجهیزات حساس از مهمترین مزایای سیستمم اطفا حریق co2
گاز دی اکسید کربن، بدون تماس مستقیم با تجهیزات برقی یا الکترونیکی قابل‌استفاده است. این به این معناست که در مکان‌هایی که تجهیزات، حساس به آب هستند (مانند مراکز داده و تجهیزات الکترونیکی)، CO2 به‌عنوان یک راه‌حل ایمن و مؤثر در مهار آتش مورداستفاده قرار می‌گیرد. این مزیت کاملا برخلاف ویژگی سیستم اطفاء حریق آبی است که می‌تواند خسارات زیادی به تجهیزات و وسایل حساس به آب بزند.
امکان انتقال و ذخیره‌سازی آسان
دی اکسید کربن، به‌صورت گاز تحت‌فشار قرار دارد و به‌راحتی می‌توان آن را در مخازن فشرده ذخیره کرد. این امکان انتقال و ذخیره‌سازی آسان کمک می‌کند بتوان به‌راحتی از آن در انواع مکان‌ها برای محافظت از مخازن مختلف استفاده کرد.
عدم ایجاد آسیب جانی از مزایای سیستمم اطفا حریق CO2
دی اکسید کربن، برای انسان‌ها به‌صورت توده‌ای سمی نمی‌باشد. بااین‌حال، باید از تماس مستقیم با آن در زمان انتقال به منطقه حریق و پس از آزادسازی آن از طریق سیستم‌های اطفاء حریق پرهیز کرد.
چگالی بالای گاز دی‌اکسیدکربن
از دیگر دلایل استفاده از این گاز در سیستم اطفای حریق می‌توان به چگالی بالای آن اشاره کرد. این گاز از اکسیژن نیز سنگین‌تر بوده و به همین دلیل به‌سادگی به پایین حرکت کرده و به روی اجسام می‌نشیند. همین امر موجب می‌گردد که بر روی مواد مشتعل قرار بگیرد و آنها را بپوشاند سپس آتش‌سوزی را خنثی نماید. در کل، استفاده از دی‌اکسیدکربن به‌عنوان یک سیستم اطفاء حریق معمولاً در مواقعی که سرعت مهار آتش و حفظ ایمنی تجهیزات و محیط از اهمیت بالایی برخوردار باشد، ترجیح داده می‌شود.
روش‌های کاربرد سیستمم اطفا حریق co2
سیستم‌های مهار کننده آتش دی‌اکسیدکربن اصولاً به دو شکل، نصب شده و مورداستفاده قرار می‌گیرند. یکی از آنها سیلندرهای پرفشار اطفاء حریق و دیگری مخازن یخ‌زده دی‌اکسیدکربن هستند که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
اطفا حریق به‌وسیله سیلندرهای پر فشار
در این نوع سیستم، در سیلندرهای پرفشار که از جنس فولاد است، گاز به‌صورت مایع ذخیره شده و توسط لوله‌ها و ضامن‌های متعددی دسته‌بندی می‌شوند. این شکل‌ها بر اساس محیط و مکان‌های موردنیاز متفاوت هستند. در سیستم‌های کوچک‌تر، این روش مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود و نیازمند تجهیزات کمتری است. به‌صورت کلی، این روش جای بیشتری را اشغال خواهد کرد؛ اما در برابر، نصب خیلی آسان‌تری دارد.
مخازن یخ‌زده کم‌فشار
در این سیستمم، مایع دی‌اکسیدکربن وجود دارد که در بالای آن یک کمپرسور انجماد قرار می‌گیرد و موجب حفظ فشار و دمای استاندارد مایع داخل مخزن می‌گردد. این سیستم، در مقایسه با سیستم سیلندرهای پرفشار، به فضای خیلی کمتری نیاز دارد و همچنین مانیتورینگ به‌صورت لحظه‌ای در آن وجود دارد. برخلاف سیستم قبلی که برای چک‌کردن نیاز به خارج‌کردن سیلندرها از مدار بود، این سیستم دارای بازدهی خیلی بالاتری نسبت به سیستم‌های قبلی است و حدود ۳۰ درصد بازدهی بیشتری دارد.
کاربرد انواع سیستمم اطفا حریق دی اکسید کربن
این سیستم اطفا حریق یکی از روش‌های مورداستفاده در مواردی است که نیاز به خاموش‌کردن حریق به‌صورت سریع و بدون ایجاد آسیب به تجهیزات الکتریکی یا سایر مواد حساس دارد. این سیستم در مکان‌ها و شرایط مختلفی کاربرد دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
- انبارهای خشک: سیستم‌های CO2 برای مهار آتش در انبارها، مخصوصاً انبارهای حاوی مواد قابل‌اشتعال خشک مانند چوب، کاغذ و مواد شیمیایی استفاده می‌شوند. CO2 به‌عنوان یک گاز نامرئی و بدون بو، مواد حرارتی را خاموش می‌کند.
- اتاق‌های سرور و دیتاسنترها: در مراکز داده و اتاق‌های سرور، زمان، برای اطفا حریق بسیار حائز اهمیت است. این سیستم‌ها معمولاً به‌عنوان سیستم مهار آتش اتاق‌های سرور و تجهیزات الکتریکی حساس دیگر مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- کارخانه‌ها و صنایع: در مکان‌هایی که مواد خطرناک مانند سوخت‌های مایع، گازهای قابل‌اشتعال یا مواد شیمیایی قابل‌اشتعال در دسترس هستند، این سیستم‌ها به‌عنوان سیستم های اطفاء حریق کارخانه حائز اهمیتی به شمار می‌آیند.
- محیط‌های خاص: در مکان‌های خاص مانند زیرزمین‌ها، تونل‌ها، و مناطقی با محدودیت‌های دسترسی، تولید و فراوری فلزات، سامانه‌های کشتیرانی، قطعات الکترونیکی، صنایع خودروسازی و غیره. سیستمم اطفا حریق CO2 به‌عنوان راهکارهای مهار آتش انتخاب می‌شوند.
مزایای سیستم گازی مهار آتش
مزیت اصلی سیستم‌های CO2 این است که به‌عنوان یک گاز نامرئی و بدون بو عمل می‌کنند و به‌سرعت اکسیژن را از محیط حریق کم می‌کنند که این امر باعث خاموش شدن آتش می‌شود. بااین‌حال، باید مواردی مانند محدودیت‌های ایمنی برای انسان‌ها در محیط کار و تأثیرات زیان‌آور بر روی تجهیزات الکتریکی در نظر گرفته شوند و به طور کامل، مطالعه و طراحی شوند تا جلوی مشکلات احتمالی گرفته شود.
معایب استفاده از سیستم اطفاء حریق کربن دی اکسید برای انسان
جالب است بدانید سالیانه صدها سیستم اطفاء حریق خودکار از این نوع در جهان در حال نصب است؛ ولی متأسفانه تعدادی از انسان‌ها در اثر تخلیه گاز این سیستم جان خود را از دست می‌دهند. این گاز با غلظت ۷.۵ در هنگام تنفس، باعث به‌خطرافتادن سلامت انسان می‌گردد. بااین‌حال اکثر سیستم‌های اطفا حریق با غلظت ۳۴ برای محافظت از یک مکان مورداستفاده هستند. به همین خاطر برای سیستم‌های دی‌اکسیدکربن از آلارم‌ها و هشداردهنده‌های خاصی استفاده می‌شود که قبل از تخلیه‌شدن، افراد را مجبور به ترک محل حادثه کند و سپس سیستم اطفا حریق را فعال نماید.
